مقدمه

تنها نوع حیاتی که در حال حاضر می‌شناسیم، حیاتی است که در زمین وجود دارد. این حیات بی نهایت متنوع و شامل باکتریها و تک یاخته‌ایها که به ندرت بدون میکروسکوپ دیده می‌شوند، میلیونها نوع حشره ، درختان غول آسای سکوا ، والها و آخر سر خود انسان است. بدن همه این موجودات زنده از عناصر شیمیایی ترکیب شده است. عناصری که در ماده زنده یافت می‌شوند، نسبتاً معدودند: کربن ، هیدروژن ، اکسیژن ، نیتروژن ، گوگرد ، فسفر و بعضی عناصر دیگر. از جمله برخی فلزها ، معمولاً این عناصر باهم ترکیب می‌شوند و ترکیبهای زیستی یا زیستی - شیمیایی را بوجود می‌آورند.

علل امکان وجود زندگی ماورای زمینی

ابتدا به نظر می‌آید که اطلاعات علمی ‌موجود ، امکان پخش گسترده حیات هوشمند در جهان را کاملا تصدیق می‌نماید. اولا اگر موجودات زنده بطور طبیعی ضمن تکامل سیاره ما در زمین بوجود آمده‌‌اند، چنین تصوری منطقی است که تکامل مشابهی می‌تواند در اجسام فضایی دیگر از نوع زمین صورت گیرد. نکته دوم این است کربن که اساس شیمیایی ماده زنده است، یکی از فراوانترین عناصر در جهان می‌باشد. نکته سوم بدین شرح است که بوسیله روش اختر شناسی مولکولی ثابت گردیده سنتز مولکولهای آلی پیچیده که از آن حیات آلی می‌تواند بوجود آید، در توده‌های گاز و گرد و غباری که فضای بین ستاره‌ای را اشغال نموده‌‌اند، انجام می‌گیرد. ولی تمام این مطالب در قلمرو استدلال نظری می‌باشند، بگونه‌ای که واقعیت این مسئله بسیار پیچیده‌تر است.

حیات در سیارات دیگر

دانشمندان سالهای زیادی بود که مشتری ، زحل ، اورانوس و نپتون را جای مناسبی برای حیات نمی‌شمردند. اگر ما واقعیتهای مربوط به این سیاره‌ها را بررسی کنیم، از این برداشت تعجب نخواهیم کرد. سیاره‌های خارجی ، به علت فاصله‌های زیاد خود از خورشید ، فوق‌العاده سردند. اختر شناسان مطمئن نیستند که همه سیاره‌های خارجی ، دارای جرمهای جامد باشند. مشتری ، زحل ، اورانوس و نپتون ، علی رغم اندازه‌ها و جرمهای عظیمشان ، از زمین کم چگالترند.

اگر یک سیاره خارجی دارای هسته جامد باشد، این هسته در مقایسه با کل حجم سیاره ، ممکن است بسیار کوچک باشد. چنین هسته‌ای احتمالاً از گازها ، فلزها و شاید سنگهای مایع و منجمد تشکیل شده است. بدین ترتیب ، می‌بینیم که چرا دانشمندان تصور وجود حیات را در سیاره‌های خارجی دشوار می‌دانستند. اما امروزه به چند دلیل، برون زیست شناسان نظر خود را تغییر داده اند. نخست، اکنون می دانند که جوهای آمونیاک- متان- هیدروژن، می تواند محل تولید ترکیبهای زیستی –شیمیایی، و در نتیجه برای تکامل شیمیایی بسیار با اهمیت باشد. به علاوه سیاره های خارجی ، آن طور که زمانی اختر شناسان فکر می کردند، همیشه سرد نیستند.

مطالعه این سیاره‌ها ، به کمک دستگاهها و ابزارهای علمی نشان داد که برخی از لایه‌های ابری آنها ، ممکن است دمای نسبتاً ملایمی داشته باشند. مشتری بخصوص برای مطالعه در این زمینه انتخاب شده است. این سیاره ممکن است یک منبع داخلی برای انرژی حرارتی داشته باشد، که آنرا ، اگر به تنهایی بوسیله خورشید گرم می‌شد، گرمتر کند. پوشش ابری رنگارنگ آن ممکن است محتوای انواع زیادی ترکیبهای آلی و زیستی ، ممکن است اکنون در جو مشتری در حال تولید باشند. پلوتو دورترین سیاره خارجی منظومه شمسی ما ، چنان مورد توجه برون زیست شناسان نیست.

اطلاعات بسیار کمی از آن در دست است. پلوتو کره کوچک ، جامد و به علت فاصله بسیار زیادش از خورشید ، بسیار سرد به نظر می‌رسد؛ هر جوی احتمالاً داشته باشد، بطور دائمی منجمد خواهد بود. دیگر جرمهای منظومه شمسی ممکن است اهمیت برون زیست شناختی داشته باشند. قبلاً درباره شهاب سنگها صحبت کرده‌ایم، سیارکها که احتمالاً یک منشأ مهم شهابسنگهایند، ممکن است دارای مواد شیمیایی آلی باشند. ستارگان دنباله دار نیز اهمیت زیادی دارند و مطالعات طیف شناختی ، هم اکنون وجود مولکولهای کربن دار را در آنها نشان داده‌اند.

مباحث مرتبط با عنوان

• اجرام آسمانی
• حیات در کائنات
• حیات در کرات دیگر
• حیات در کره ماه
• حیات در ماورای زمین
• حیات در مریخ
• حیات در منظومه شمسی
• سیارات منظومه شمسی
• سیاره
• کاوش فضایی
• منظومه شمسی
• هوش فرازمینی

دانشمندان، سالهای زیادی بود که مشتری، زحل، اورانوس و نپتون را جای مناسبی برای حیات نمی شمردند. اگر ما واقعیتهای مربوط به این سیاره ها را بررسی کنیم، از این برداشت تعجب نخواهیم کرد. سیاره های خارجی، به علت فاصله های زیاد خود از خورشید، فوق العاده سردند. اختر شناسان مطمئن نیستند که همه سیاره های خارجی، دارای جرمهای جامد باشند. مشتری، زحل، اورانوس و نپتون، علی رغم اندازه ها و جرمهای عظیمشان، از زمین کم چگال ترند.

اگر یک سیاره خارجی دارای هسته جامد باشد، این هسته در مقایسه با کل حجم سیاره، ممکن است بسیار کوچک باشد. چنین هسته ای احتمالاً از گازها، فلز ها و شاید سنگهای مایع و منجمد تشکیل شده است. بدین ترتیب، می بینیم که چرا دانشمندان تصور وجود حیات را در سیاره های خارجی دشوار می دانستند. اما امروزه به چند دلیل، برون زیست شناسان نظر خود را تغییر داده اند. نخست، اکنون می دانند که جوهای آمونیاک- متان- هیدروژن، می تواند محل تولید ترکیبهای زیستی –شیمیایی، و در نتیجه برای تکامل شیمیایی بسیار با اهمیت باشد. به علاوه سیاره های خارجی، آن طور که زمانی اختر شناسان فکر می کردند، همیشه سرد نیستند.

مطالعه این سیاره ها، به کمک دستگاهها و ابزار های علمی نشان داد که برخی از لایه های ابری آنها، ممکن است دمای نسبتاً ملایمی داشته باشند. مشتری بخصوص برای مطالعه در این زمینه انتخاب شده است. این سیاره ممکن است یک منبع داخلی برای انرژی حرارتی داشته باشد، که آنرا، اگر به تنهایی به وسیله خورشیدگرم می شد، گرم تر کند. پوشش ابری رنگارنگ آن ممکن است محتوی انواع زیادی ترکیبهای آلی و زیستی، ممکن است اکنون در جو مشتری در حال تولید باشند. پلوتو دورترین سیاره خارجی منظومه شمسی ما، چنان مورد توجه برون زیست شناسان نیست.
اطلاعات بسیار کمی از آن در دست است. پلوتو کره کوچک، جامد و به علت فاصله بسیار زیادش از خورشید، بسیار سرد به نظر می رسد؛ هر جوی احتمالاً داشته باشد، به طور دائمی منجمد خواهد بود. دیگر جرمهای منظومه شمسی ممکن است اهمیت برون زیست شناختی داشته باشند. قبلاً درباره شهاب سنگ ها صحبت کرده ایم، سیارکها که احتمالاً یک منشاء مهم شهابسنگهایند، ممکن است دارای موتد شیمیایی آلی باشند. ستارگان دنباله دار نیز اهمیت زیادی دارند، و مطالعات طیف شناختی، هم اکنون وجود مولکولهای کربن دار را در آنها نشان داده اند.