رفتار و گفتار آدمی تأثیر اساسی در سرنوشت انسان دارد همانگونه که رفتار شایسته ممکن است انسان را به بالا‌ترین مرتبه‌ی انسانی برساند امکان دارد انسان در اثر بر‌خورد نا‌درست ارزش و احترام خود را از بین ببرد.

آزار و اذیت دیگران به هر شکل و عنوان که باشد به انسان ضربه می‌زند و نه تنها موجب عذاب اخروی است بلکه دنیا را نیز همچون جهنمی می‌کند که انسان در آن عذاب می‌کشد.

آزار دهندگان همیشه مورد نفرت و دشنام مردم هستند کسی به آنها علاقه‌مند نیست. از نظر خداوند انسان مردم‌آزار، گناه بزرگی را به دوش می‌کشد.

مردم‌آزاری مورد نکوهش شدید اسلام است و روایات در مذمت انسانهایی که دیگران را اذیت می‌کنند بسیار است.

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در این باره می‌فرماید:
هر کس مؤمنی را بیازارد، پس بی‌گمان مرا اذیت کرده، هر کس مرا برنجاند گویا خدا را آزار رسانده است و هر کس خدا را اذیت کند چنانکه در تورات و انجیل و زبور و قرآن آمده از رحمت خداوند به دور است . آزار و اذیت دیگران شکل خاصی ندارد بلکه هر عملی یا سخنی که بی‌جهت موجب ناراحتی دیگران شود، مردم آزاری است و بدبختی دنیا و عقاب آخرت را به همراه دارد.

در اینجا به مواردی از آن اشاره می‌کنیم:

ایجاد مزاحمت

امام صادق علیه‌السلام می‌فرماید:
روز قیامت، منادی صدا می‌کند: کجایند کسانی که دوستان مرا اذیت می‌‌کردند؟ پس عده‌ای بلند می‌شوند که صورتها‌یشان گوشت ندارد گفته می‌شود اینها کسانی هستند که مؤمنین را اذیت کردند و با آنان دشمنی و عناد ورزیدند و آنان را به خاطر دینشان به زحمت افکندند سپس امر می‌شود تا آنان را به جهنم ببرند .

عیب‌جویی

یکی از اموری که باعث آزار مردم می‌شود عیب‌جویی است
علی علیه‌السلام می‌فرماید:
کسی که دنبال عیوب پنهان دیگران باشد خداوند او را از دوستی دلها محروم می‌کند.
بدون شک هر انسانی دارای لغزشهایی است که از ذکر و بیان آن برای دیگری ناراحت می‌شود با این حال آیا شایسته است که عیوب دیگران را نقل کند؟ آیا بهتر نیست این اهتمامی که به پی‌جویی و دنبال کردن لغزشهای دیگران دارد صرف اصلاح و بر‌طرف کردن عیوب خویش نماید؟

تحقیر و اهانت

پیامبر اکرم صلی‌الله علیه‌ و آله در رابطه با تحقیر و اهانت مؤمنان می‌فرماید:
خداوند تبارک و تعالی فرمود: هر کس به یکی از دوستان من اهانت کند به جنگ با من کمین کرده است و من از هر چیز بیشتر به کمک دوستانم می‌شتابم.

مسخره کردن

قرآن کریم می‌فرماید:
ای مؤمنان نباید گروهی از شما گروهی دیگر را مسخره کند چه بسا آنها بهتر از شما (مسخره کنندگان) باشند.

پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم فرمود:
روز قیامت یکی از در‌های بهشت را به روی کسی که دیگری مسخره کرده باز می‌کنند و می‌گویند بیا داخل شو، او هم می‌آید تا نزدیک در می‌رسد آن در به روی او بسته می‌شود و به او می‌گویند از آن در داخل شو، با سختی و ناراحتی به طرف آن در می‌رود تا نزدیک می‌شود آن در هم به رویش بسته می‌شود، آنقدر این کار تکرار می‌شود که دیگر هر چه به او می‌گویند بیا از این در داخل شو، نمی‌رود. ~~