برای اندازه گیری فاصله اجرام که به طور معمول قابل دسترسی نباشد از روش مثلث بندي استفاده می شود.
روش مثلث بندي يا اختلاف منظر هندسي يكي از مهم ترين روش ها جهت فاصله سنجي اجرام سماوي نزديك محسوب مي شود.
اين روش در بر گيرنده مشاهده وضع يك ستاره نزديك در مقابل زمينه اي است كه توسط ستارگان دور در آسمان تشكيل شده است وسپس موضع آن را مجددا پس از شش ماه يعني هنگامي كه زمين در طرف ديگر مدارش قرار دارد، اندازه مي گيرند. چون ستاره مورد مطالعه نزديك منظومه شمسي مي باشد چنين به نظر مي رسد كه موضع آن در مقابل زمينه ستارگان دور به هنگام تغيير موضع زميد انتقال پيدا مي كند.
مي توان اختلاف منظر را با يك آزمايش ساده ملاحظه نمود. با نگه داشتن يك شي كوچك به فاصله يك دست در مقابل چشم و بستن يكي از چشم ها و سپس ديگري مي توان جابجايي شي در زمينه را مشاهده كرد. حال اگر اين شي را دور تر از فاصله قبل نسبت به چشم ها قرار دهيم ميزان جابجايي آن نسبت به زمينه كم تر مي شود. دربيان ساده ميزان اختلاف منظر بستگي به فاصله شي تا ناظر دارد.
انتقال در موضع ظاهري يك ستاره همچنانكه از زمين در طرفين مقابل مدارآن مشاهده شده است، اختلاف منظر ستاره اي ناميده مي شود. اندازه اختلاف منظر ستاره اي برابر است با نصف انتقال ظاهري در موضع ظاهري ستاره به هنگامي كه در عرض مدار حركت كنيم و اين مقدار برحسب ثانيه قوس اندازه گيري مي شود.
دليل نام گذاري اين روش به نام مثلث بندي اين است كه قاعده مثلثي كه ناظر تشكيل مي دهد قطر مدار زمين و ستاره در رأس اين مثلث قرار مي گيرد.
دو زاويه را نسبت به مثلث مورد نظر مي سنجند. زاويه اول را در يك طرف مدار زمين، زاويه دوم را شش ماه بعد و در طرف ديگر مدار زمين اندازه گيري مي كنند. زاويه سوم (زاويه رأس) زاويه اي بسيار كوچك است كه همان زاويه اختلاف منظر ناميده مي شود.
بزرگ ترين اختلاف منظر مربوط به ستاره پروكسيما قنطورس است كه نزديك ترين ستاره به سيستم منظومه شمسي محسوب مي شود.
واحد ديگر فاصله كه مكررا به جاي سال نوري به كار مي رود، از روش اختلاف منظر حاصل گرديده است.
اين واحد پارسك ناميده شده و با pc نمايش داده مي شود. اين فاصله برابر است با فاصه اي كه در آن ستاره داراي اختلاف منظر يك ثانيه قوسي مي باشد. يك پارسك مساوي 26/3 سال نوري است.
براي مسافت هاي طولاني تر از واحد هاي كيلو پارسك و مگا پارسك استفاده مي شود.
از مزاياي اين روش اندازه گيري اجرام نزديك با تقريب خوبي مي باشد و از معايب آن عدم استفاده براي اندازه گيري ستارگان دوردست است.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!