یکی از نظریات دانشمندان درباره ماهیت هنر سینما، نظریه نظریه آینهای- تبلیغی نام دارد. در این نوشتار با این نظریه آشنا می شویم.
طرفداران این نظریه معتقدند که مىتوان به نحوى میان شان آینهاى و شان تحمیلی- تبلیغى یک رسانه الفت برقرار کرد. اما این نظریه در حد یک باور باقى مانده است و مىماند و از آن فراتر نمىرود چرا که پیروان آن طرح روشن و سازگارى از رسانه مورد نظر خویش ارائه نداده و نمىدهند و در عمل نیز به درجات متفاوت به یکى از دو نظریه فوق گرایش یافتهاند.
به عنوان مثال در مورد فیلمهاى سینمایى ،سینماگران به جاى آنکه نقش هنرمند یا تصویرگر اندیشهها و عواطف واحساسات را بازى کنند، در مقام فیلسوف، معلم اخلاق، مدیر روابط عمومى یا سخنگوى یک سازمان اجتماعى قرار گرفتهاند. قرار گرفتن در چنین مقاماتى را “نقش تولیدی” نام نهادهاند.
درست است که همه اهل تبلیغ (به معناى مصطلح آن در جامعه ما) مدعى نقش فرهنگىاند، اما به تعبیرى فرهنگ از تبلیغ جداست. در تبلیغ هدف رساندن فرد به آن جایى است که مبلغ مىخواهد و یا برطرف کردن ذهنیتى که مخاطب از جاى دیگرى پیدا کرده است و کار که انجام شد تبلیغ تمام شده است. اما اگر انگیزه فرهنگى در نظر باشد، هدف فقط آگاهى دادن و تعالى معرفتى افراد است و بس و کار معرفتى هیچگاه انجام یافته تلقى نمىشود. همچنین در کار معرفتى همیشه سهمى هم براى گیرنده در نظر گرفته مىشود و حیطهاى از مسئله به خود او واگذار مىشود. در اینجا فرستنده همه چیز را نمىگوید و خود را نیز همه چیزدان نمىکند.
معرفت یک مقوله انباشتنى و افزایش طلب است و معرفت رسانى حد و مرزى نمىشناسد و کار هیچگاه پایان نمىیابد. البته ممکن است یک نوع آگاهى اهداف تبلیغى خاص را نیز برآورده کند اما همیشه چنین اتفاقى نمىافتد.
امروز این سوال براى ما مطرح است که رسانهها، دانشگاه و کانال آموزشى و اطلاع دهنده هستند یا ابزار تبلیغاتی؟به نظر مىآید که مورد دانشگاه بیشتر مقبول باشد. اگر این طور باشد انگیزه معرفتى بیشتر مطرح خواهد بود و تبلیغات جزو فعالیت مخاطبان (دانشجویان) مىشود نه مسئولیت دانشگاه و استادان آن.
اگر نقش هدایتى هم بتوان براى رسانه قائل شد، بیشتر هدایتى غیرمستقیم و از طریق افزایش انواع آگاهىها مورد نظر است تا مخاطبان در مقام عمل بتوانند بهتر تصمیم بگیرند. بالاخره آنانند که تصمیم مىگیرند نه رسانه و گردانندگان آن.
منوچهر اکبرلو
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!