آیا مساله آغاز جهان را صرفا از طریق فیزیک نمی‌توان پاسخ داد؟
سخنرانی دکتر مهدی گلشنی با عنوان «خلقت جهان از دیدگاه عالمان مسلمان و از نظر فیزیک جدید»
از سلسله سخنرانی‌های گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی در دانشکده‌ی ادبیات و زبان‌های خارجی این دانشگاه برگزار شد. به‌گزارش خبرنگار بخش حکمت و فلسفه خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، گلشنی - رییس پژوهشگاه علوم انسانی - در ابتدا به چند نکته در قرآن اشاره کرد و اظهار داشت: در قرآن آمده است که همه محتاج خدا هستند و همچنین لطف خداوند حدی ندارد که این یک مساله است. مساله‌ی دیگر این است که دو آیه در قرآن به خلق دایمی و اینکه آفرینش تداوم دارد اشاره دارند. علاوه بر این در قرآن تعدد جهان‌ها اشاره شده است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه باید در چگونگی آفرینش جهان توسط خداوند هم به‌صورت نظری و هم به‌صورت تجربی تامل کرد، افزود: در جهان اسلام این مساله نزد فیلسوفان، متکلمان و عارفان بررسی شده است، ولی سپس مسکوت می‌ماند؛ تا در حال حاضر در کیهان شناسی‌جدید مطرح می‌شود. او گفت: نخستین افرادی که در جهان اسلام به این موضوع پرداختند، متکلمان بودند که عالم را حادث زمانی می‌دانستند؛ یعنی خلق در زمان. اما فیلسوفان بر این عقیده بودند که عالم قدیم زمانی است. غزالی به این نظر فلاسفه می‌تازد و آنان را محکوم می‌کند. گلشنی در ادامه به عقیده عارفان اشاره و بیان کرد: عرفا به خلق دایمی معتقد بودند. نمونه‌ی آن را در آثار محی‌الدین عربی، شیخ محمود شبستری و مولوی می‌توان یافت.
مدیر گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف سپس به آفرینش عالم از منظر فیزیک و کیهان شناسی جدید پرداخت و عنوان کرد: تا سال 1916 این مساله مسکوت ماند؛ یعنی تا هنگامی‌که انیشتین نظریه نسیت عام را بیان می‌کند و می‌خواهد آن را به کل عالم تعمیم دهد که این نظریه اساس کیهان‌شناسی می‌شود. او ادامه داد: اما مشکل نظریه انیشتین این است که معادلات او جواب‌های گوناگونی دارد. انیشتین خود به یک جهان ساکن و بدون حرکت قایل بود. اما فیریدمن - فیزیکدان روس - درمی‌یابد که معادلات نسبیت انیشتین پاسخ‌های دیگر نیز دارد که به انبساط عالم منجر می‌شود. وی افزود: فیزیکدانان و دانشمندان با نشانه‌های جدید به این نتیجه رسیدند که جهان در حال انبساط و بزرگ شدن است و آغاز آن را انفجار بزرگ یا مه بانگ (Big Bang) دانستند و برای جهان از لحاظ مادی آغاز قایل شدند؛ اما در مقابل آن نظریه «جهان پایدار» مطرح شد؛ یعنی جهان به همین صورت که است بوده و به همین صورت نیز باقی خواهد ماند.
در دهه‌ی پنجاه پاپ ایده‌ی «مه بانگ» را موافق با دین دانست؛ درحالیکه این نظریه، نظریه‌ی حاکم بود، نظریات دیگری برای اصلاح و در نقد این نظریه مطرح شد. ازجمله نظریه پاول دیویس که معتقد بود قوانین فیزیک قبل خلق جهان نیز حاکم بوده است. رییس پژوهشگاه علوم انسانی همچنین به نظریه استفن هاوکینگ اشاره کرد و افزود: او عقیده دارد اگر جهان آغاز داشته باشد، حتما خالقی می‌خواهد؛ اما او می‌خواهد از این موضوع پرهیز کند؛ بنابراین شرایط برون مرزی را حاکم می‌داند. همچنین «خلاء کوانتومی» و مسائل دیگر از توجیهاتی بودند که او و طرفدارش بیان کردند. او ادامه داد: در برابر این نظر، گروه از متکلمان و فیزیکدانان هستند که معتقدند ما نباید به مبدا عالم رجوع کنیم، چراکه «مه بانگ» به آغاز از یک امری اشاره دارد؛ نه به خلق از عدم. گلشنی به نظرات آرتور پیکاپ، پوکینگ هورن، ایان باربور و غیره اشاره کرد و سپس به ایده‌ی تعدد جهان‌ها پرداخت.
وی با بیان اینکه نظریه‌های بر مبنای کوانتوم حدسی هستند و نمی‌توان با قطعیت به آن‌ها نگاه کرد، اظهار کرد: هنگامی‌که به مبادی می‌پردازید، شرط احتیاط را باید نگه دارید. در مساله‌ی تبین آفرینش جهان فیزیکدانان می‌توانند به فلسفه بپردازند و همچنین فلاسفه در فیزیک تفحص کنند، مسائل زیادی در فیزیک وجود دارد که کمک فلاسفه را می‌طلبد. او در پایان یادآور شد: علم نمی‌تواند وضعیت این مساله را کاملا روشن کند، چراکه هرچه پیش‌تر می‌رویم، با سوالات بیشتری روبه‌رو می‌شویم. مساله آغاز جهان را نمی‌توان صرفا از طریق فیزیک پاسخ گفت.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 1813
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!