در مانورهای فضایی که به کمک جاذبه انجام می‌شود، چرا همان جاذبه‌ای که شتاب جسم را در فضا افزایش می‌دهد، پس از عبور آن جسم باعث کاهش شتاب نمی‌شود؟
در این گونه مانورهای فضایی که به اثر `تیکمانی` هم معروف هستند، برای به حرکت در آوردن یا به اصطلاح راندن شیئی (مانند ماهواره یا یک سفینه اکتشافی) در فضا ، از یک سیاره یا جرم آسمانی دیگر کمک گرفته می‌شود. این سیاره کمکی می‌تواند سرعت سیر سفینه را افزایش یا کاهش دهد و همچنین در مسیر حرکت آن نیز تغییر ایجاد کند. سفینه‌های اکتشافی مثل گالیله (برای اکتشاف ژوپیتر) و ویجر (واقع در لبه منظومه شمسی) ، انرژی لازم برای افزایش سرعت خود را از میدانهای جاذبه اجرام آسمانی می‌گیرند.
بدین ترتیب بدون مصرف سوخت بر سرعت خود می‌افزایند. هنگامی که یک سفینه به یک جرم آسمانی نزدیک می‌شود، سرعت آن افزایش می‌یابد، زیرا بوسیله میدان جاذبه آن سیاره جذب می‌شود (سیاره‌ای که جرمش بیشتر است). هنگامی که سفینه به اندازه کافی به سیاره نزدیک شد، این دو جرم مومنتوم زاویه‌ای یا اندازه حرکت زاویه‌ای خود را با یکدیگر مبادله می‌کنند. به عبارت دیگر سیاره و سفینه بر یکدیگر اثر متقابل می‌گذارند، بدین ترتیب که سفینه از سیاره انرژی می‌گیرد و بر سرعتش افزوده می‌شود و در عوض سیاره انرژی خود را از دست می‌دهد و سرعتش (البته بطور نامحسوسی) کاهش می‌یابد، این افزایش در اندازه حرکت زاویه‌ای ، مانند تیرکمانی سفینه را پرتاب می‌کند و آن را به فضا می‌راند.
اگر بخاطر بیاورید یکی از بازیهای زمان کودکی ما این بود که یک دستمان را به تیری می‌گرفتیم و به دور آن می‌چرخیدیم و سپس رهایش می‌کردیم و می‌دویدیم، با این کار احساس می‌کردیم که به پرواز در آمده‌ایم. این درست همان کاری است که سفینه انجام می‌دهد و اندازه حرکت سفینه به همان میزان افزایش می‌یابد. بله ، نیروی جاذبه یکباره بر روی سفینه یا ماهواره‌ای که از آن عبور کرده نیز تأثیر می‌گذارد، اما برآیند نیروهای حاصل از نقل و انتقال انرژی (بین سفینه و سیاره) به سفینه ، انرژی بیشتری (بیش از انرژی ای که قبل از نزدیک شدن به سیاره داشت) می‌بخشد و در نتیجه سرعت آن کاهش نمی‌یابد.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 1637
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!