آشنایی
سازه‌های مهندسی که در سواحل دریا با بخشهای کم عمق آن احداث می‌شود، بسیار متنوع است و در راس آن می‌توان از تاسیسات مربوط به بنادر و سکوهای حفاری نفت نام برد. در کلیه این سازه‌ها باید از یک طرف با عمل مکانیکی امواج و از طرفی با
هوازدگی و تجزیه ناشی از آب شور دریا و
موجودات آبزی مقابله نمود. این وظیفه را در بسیاری موارد موج شکنها به عهده دارند.
موج شکنها
موج شکنها گروهی از سازه‌های کنار آبی هستند که در فاصله‌ای دورتر از ساحل احداث می‌شوند و ضمن مقابله با امواج دریایی ، در پشت خود محیطی آرام جهت پهلو گرفتن و تخلیه و بار گیری
کشتیها بوجود می‌آورند. موج شکنها را بسته به شرایط با مصالح مختلفی می‌سازند که از این میان موج شکنهای سنگریزه‌ای جایگاه خاصی از دیدگاه اقتصادی و حتی در ساخت بنادر احراز کرده‌اند. امتیاز این موج شکنها عمدتا در انعطاف پذیری قابل توجه و کم بودن مسایل نگهداری و بهره برداری و بالاخره سهولت اجرای ساخت آنها است.
بخشهای مختلف موج شکنهای سنگریزه‌ای
بخش مرکزی یا هسته موج شکن
این بخش معمولا کوچکترین قطعات سنگی بکار گرفته شده در موج شکن را در خود جای داده‌اند. با این حال نباید میزان ذرات با قطر کوچکتر از 5 میلیمتر در هسته از 5 در صد تجاوز نماید. افزایش میزان ذرات ریز باعث کاهش
نفوذپذیری و در نهایت تاخیر در تعادل سطح آب در دو طرف بازوی موج شکن می‌شود که اثرات نامطلوبی به همراه دارد.
بخش میانی
این بخش از قطعات نسبتا بزرگتر سنگ تشکیل شده است. وظیفه این بخش جلوگیری از انتقال و جاری شدن ذرات در حال حرکت در فضای بین سنگها است که می‌تواند نظم و آرایش قطعات مرکزی را بهم بریزد.
بخش خارجی یا پوشش موج شکن
این بخش معمولا از سنگینترین ، بزرگترین و مقامترین قطعات ساخته می‌شود. هر چه چگالی سنگهای سازنده این بخش بیشتر باشد، از پایداری بیشتری برخوردار خواهد بود. در مواردی که سنگهای با چگالی زیاد در دسترس نباشد، با بزرگتر نمودن ابعاد قطعات سنگی بر پایداری آنها می‌افزایند. بخش سطحی که ابعاد قطعات آن به بیش از یک متر می‌رسد، محافظت نقش داخلی تر را به عهده دارد و در واقع مانع اصلی در برابر
امواج است. پایداری قطعات سنگی در لایه حفاظتی سطحی بطور کلی به عواملی از قبیل مشخصات موج (ارتفاع ، سرعت ، جهت حرکت و...) ، وزن قطعات سنگی (وزن در حالت مستغرق) ، آرایش قطعات (میزان قفل و بست و اصطکاک بین قطعات ، زاویه اصطکاک داخلی) ،
درجه نفوذپذیری هسته و وضعیت بستر لایه سطحی (شرایط لایه میانی) وابسته است.
تجزیه و تخریب موج شکنها
تجزیه و تخریب قطعات سنگی سازنده موج شکنها عمدتا بر اثر فرآیندهایی که ما آن را تحت عنوان
هوازدگی مکانیکی و
شیمیایی می‌خوانیم، انجام می‌شود. از این میان می‌توان خشک و مرطوب شدن ، گرم و سرد شدن متوالی ، فشار ناشی از
رشد بلورها در منافذ و شکافهای سنگ ، انحلال سنگهای آهکی ، اکسید شدن و یا
آبگیری را نام برد. به این عوامل باید
فرسایش سطحی ناشی از عمل مکانیکی امواج را نیز اضافه کرد. در بررسیهای اکتشافی مربوط به انتخاب مصالح سنگی برای موج شکن باید به مقاومت و دوام سنگ توجه خاص مبذول کرد. از دیدگاه
دانش مکانیک سنگ عوامل موثر بر مقاومت سنگ شامل نوع و سختی کانی‌های تشکیل دهنده سنگ ، میزان تجزیه و
هوازدگی سنگ ، شکل ، اندازه و
دانه بندی ذرات و میزان تراکم آنها ، نوع و میزان سیمان چسباننده ذرات ، اندازه ، فراوانی و میزان باز شدگی ترکهای مویی یا سایر
ناپیوستگی درونی ،
تخلخل و نفوذپذیری سنگ است.
موج شکن کارخانه کشتی سازی خلیج فارس
موج شکن کشتی سازی خلیج فارس در 40 کیلومتری غرب
بندرعباس و در جنب تاسیسات قدیمی تر کشتی سازی خلیج فارس ساخته شده است. هدف از احداث این موج شکن ، ایجاد یک حوضچه آرام و مناسب برای کارخانه بزرگ کشتی سازی خلیج فارس است که باید در این محل تاسیس شود. این موج شکن از یک بازوی شرقی بطول تقربی 3 کیلومتر و یک بازوی غربی بطول یک کیلومتر تشکیل شده و دهانه آن بطول 450 متر در نقطه انتهایی جنوب شرقی حوضچه آرام واقع است. بخش شمالی این حوضچه در پاره‌ای قسمتها به دیواره موج شکن و در بخشهای دیگر به دو اسکله ، دیوار بتنی مخصوص پهلو گرفتن
کشتیهای اقیانوس پیما و بعضی دیگر از تاسیسات ویژه توقف و تعمیر کشتیها ختم می‌شود.
مباحث مرتبط با عنوان