وجود انطباق در ماه
- چرا ما همیشه یک طرف ماه را روئیت می‌کنیم؟
- پدیده جزر و مد چگونه انجام می‌گیرد؟
پدیده عجیبی را که در بسیاری از اعضای
منظومه خورشیدی با آن روبرو می‌شویم مورد توجه قرار می‌دهیم. می‌دانیم که همیشه فقط یک طرف ماه در مقابل ما قرار می‌گیرد. ماه در خلال مدتی حدود 28 روز یک بار به دور زمین و یکبار به دور محورش می‌چرخد. همزمانی
دوره گردش ماه به دور زمین و
چرخش آن به دور محورش دقیقا گویای این مطلب است که چرا ما همیشه یک طرف ماه را رویت می‌کنیم. آیا این مطلب واقعا یک انطباق و همزمانی است.
بطور کلی ، وجود چنین انطباقهایی در طبیعت زیاد نیست و در واقع آنها به ندرت روی می‌دهند. این مطلب فقط از جهت منطقی است که چنین انطباقهایی به قدری پیچیده می‌باشد که نمی‌توان آنها را به تصادف نسبت داد. و اگر ما همزمانی عجیبی را در رویدادها مشاهده می‌نماییم، به احتمال زیاد معنایش آن است که دلیل نامشخص برای آن وجود دارد.
وجود انطباق در تیر
رفتار ماه منحصر بفرد نیست، پدیده‌هایی با همین ماهیت در مورد اجسام دیگر
منظومه شمسی ملاحظه می‌شوند. تیر که نزدیکترین سیاره به خورشید است. گردش به دور خورشید را در 88 روز و چرخش به دور محورش را در 59 روز به پایان می‌رساند. در نظر اول وجود هیچ انطباقی مشخص نیست. ولی براساس
قانون دوم کپلر سیارات با سرعت متغیری در مدارهای بیضوی می‌چرخند و هر چه به خورشید نزدیکتر باشند سرعت چرخش آنها بیشتر است. اگر
سرعت زاویه‌ای تیر را محاسبه کنیم متوجه می‌شویم مقادیر سرعت گردش به دور خورشید و چرخش به دور محورش در هنگامی که مدار سیاره نزدیکترین فاصله را به خورشید دارد یکسان می‌باشد.
وجود انطباق در سیاره زهره
همزمانی پیچیده‌تری نیز در حرکت زهره وجود دارد. همانطور که می‌دانیم، زهره گردش به دور خورشید را در 225 روز زمینی انجام می‌دهد و هر 584 روز در خطی که خورشید را به زمین منتقل می‌سازد ظاهر می‌شود. و در این هنگام فقط یک طرف زهره در مقابل زمین قرار می‌گیرد.
علت انطباق در سیاره زهره
هنوز مشخص نیست که چرا سیاره زهره هنگامی که در نزدیک ترین فاصله از زمین قرار گرفته ، همواره موقعیت یکسانی را نسبت به آن حفظ می‌کند. باید معلوم شود که آیا این پدیده علت خاصی دارد یا فقط تصادف است. احتمالا واقعیت قابل توجه‌ای که در این مورد وجود دارد آنست: هنگامی که زهره نزدیکترین فاصله را به
زمین دارد. در مقایسه با
خورشید به زمین بسیار نزدیکتر می‌باشد. ولی این مسئله هنوز به اثبات نرسیده است.
خواص جزر و مدی ماه
جاذبه ماه باعث می‌شود که دو برآمدگی در سطح آبهای کره زمین بوجود آید. این برآمدگیها در ضمن چرخش سیاره بر روی سطح آب می‌غلتند و ما آنها را
امواج جزر و مدی می‌نامیم. جزر و مدها در ماده جامد نیز اتفاق می‌افتند. جزر و مدهای بزرگ و کوچک باعث می‌شود که زمین در سکو روزانه دوبار حدود 40 تا 50 سانتیمتر بالا و پایین برود. از آنجا که امواج جزر و مدی در خلاف چرخش روزانه زمین حرکت می‌کنند، الزاما چرخش را کند می‌نمایند. و سرعت چرخشی تدریجا کاهش می‌یابد. زمانی در گذشته روز زمینی از مقدار کنونی آن بسیار کوتاهتر بود.
علت ندیدن طرف نامرئی ماه
اگر جزر و مدهای ماه در زمین اتفاق می‌افتند، پس جزر و مدهای زمین باید در ماه حادث گردند و این امر می‌بایست بسیار قابل توجه باشد. زیرا
جرم سیاره زمین 81 برابر جرم ماه است. بر اساس این واقعیت باید
سرعت چرخش ماه به سرعت کم شود، تا آنکه مدت چرخش با دوره گردش به دور زمین برابر شود. بنابراین ، همواره یک طرف ماه در مقابل زمین قرار می‌گیرد.
جزر و مد در سیاره تیر
تیر در نقطه‌ای از مدارش که نزدیکترین فاصله را به خورشید دارد می‌گردد.
نیروی گرانشی نسبت به مربع فاصله به سرعت کاهش می‌یابد. و در نتیجه جزر و مدهای خورشید در مقایسه با جزر و مدهای ماه در زمین کمتر آشکار می‌گردد. ولی در مورد تیر چون نزدیکترین سیاره به
خورشید است، می‌توان انتظار داشت که تأثیر این امواج زیاد باشد، به اندازه‌ای که بر حرکت سیاره اثر می‌گذارد. و باید
سرعت زاویه‌ای مساوی در اثر امواج جزر و مدی که باعث کاهش سرعت می‌شوند به وجود آید.
مباحث مرتبط با عنوان
