علی بن جعفر الصادق (ع )، معروف به عُریضی، آخرین فرزند امام جعفر صادق و برادر امام موسی کاظم علیه السلام است. او در سال 146 قمری یعنی دو سال قبل از شهادت امام جعفر صادق علیه السلام در شهر ((مدینه)) دیده به جهان گشود و در دامان پدرش جعفر بن محمد (علیه ا السلام) و برادرش امام موسی کاظم علیه السلام پرورش یافت.

او خود می گوید من در چهار سفر عمره، برادرم موسی بن جعفر علیه السلام را همراهی کردم و ملازم آن حضرت بودم که در آن سفرها خاندان موسی بن جعفر علیه السلام نیز وی را همراهی می کردند. سفر عمره اول 26 روز و سفر دوم 25 روز و سفر سوم 24 روز و سفر دیگر 21 روز از مکه تا مدینه راه پیمود.

علی بن جعفر عریضی پس از شهادت امام هفتم علیه السلام، ملازم و حامی امام رضا علیه السلام گشت؛ او خود نقل می کند در زمانی که برادران و عموهای آن حضرت بروی شوریدند و ستم روا داشتند (و درباره فرزندش حضرت جواد علیه السلام، تردید کرده و نسبت ناروا دادند و. . .) من به پا خواستم و دست ابو جعفر محمد بن علی علیه السلام، فرزند علی بن موسی الرضا را گرفتم و گفتم: اشهد انک امامی؛ گواهی می دهم که به یقین تو امام و پیشوای من هستی.

امام رضا با مشاهده این صحنه گریست و فرمود: ای عمو! آیا از پدرم نشنیدی که می فرمود: رسول خدا، فرمود: بأبی ابن خیره الاماء النوبه الطیبه؛ پدرم فدای پسر بهترین و پاک ترین کنیز نوبیه باد (اشاره به امام جواد علیه السلام ). . . گفتم راست می گویی جانم فدایت باد.

وی پس از شهادت امام رضا علیه السلام، با این که خود در علم و فضل، تقوی و پارسایی و فضایل اخلاقی نزد همگان مشهور بود، از امام جواد علیه السلام که نوجوانی خردسال بود پیروی می کرد و اّن را برای خود افتخار می دانست.

نقل است که او هر گاه امام جواد علیه السلام را می دید، بر می خواست و به پای آن حضرت می افتاد و دست آن حضرت را می بوسید و به هنگام رفتن حضرت، کفش وی را جفت می کرد! این تواضع و خاکساری علی بن جعفر، باعث شد تا دیگران بروی خرده گیرند. وی در جواب شخصی که به او اعتراض کرد که تو با این سن و مقام، چگونه این کودک ((«حضرت امام محمد جواد علیه السلام|امام جواد علیه السلام))) را امام خود می دانی؟!

فرمود: خاموش باش، تو از شیاطینی! آنگاه محاسن سفید خود را به دست گرفت و گفت: خداوند این محاسن سفید را لایق ندانسته و آن کودک را شایسته مقام امامت دانستهاست؛ آیا با این وجود فضل او را منکر شوی.

به هر روی علی بن جعفر از محضر چهار معصوم علیه السلام بهره ها برد و احادیث فراوانی شنید و آنها را به آیندگان سپرد. گویند وی به درخواست مردم کوفه، مدتی به آن شهر رفت و اهل کوفه احادیث زیادی از وی شنیدند.

آنگاه بنا به تقاضای شیعیان ((قم)) به این شهر آمد و قمیون نیز از محضر وی و از علم سرشار او بهره مند شدند. بنا به نقلی او در همین شهر در گذشت و در مکانی که بعدها به گلزار علی بن جعفر مشهور شد، دفن شد.

محمد تقی مجلسی، (پدر علامه محمد باقر مجلسی) این نظریه را پذیرفته است. ولی برخی دیگر از علما مدفن او را قریه« عریض» در حوالی مدینه دانسته اند.

اکنون نیز در عریض مقبره و قبه ای است که در نزد مردم مدینه به مقبره علی بن جعفر الصادق علیه السلام مشهور می باشد. برخی مقبره علی بن جعفر که در شهر سمنان واقع است را منسوب به او می دانند که از نظر اهل تاریخ بسیار بعید می نماید.

منابع :

سفینه البحار ،‌ج 6 ،‌ص 416؛

قاموس الرجال ،‌ج 7 ،‌ص 387 ؛

اعیان الشیعه ،‌ ج 7 ،‌ص 177؛