علم شیمی (Chemistry Science)
پیدایش دانش شیمی:
انسان از بدو خلقت بناچار پیوسته با اشیای محیط زیست خود سرو کار پیدا کرد با شناخت تدریجی نیازهای زندگی خویش و کسب اطلاعات بیشتری درباره خواص آنها ، آموخت که برای ادامه حیات خود به ناچار باید از آنها استفاده کند. با گذشت زمان دریافت که برای استفاده هر چه بیشتر و بهتر از این مواد باید در وضعیت و کیفیت آنها تغییراتی وارد کند. این کار با استفاده از گرما و به ویژه کشف آتش بصورت عملی در آمده بود. آغاز دانش بشری را در واقع می‌توان همان آغاز استفاده از آتش دانست. زیرا گرم کردن و پختن مواد و … تغییراتی شیمیایی می‌باشد و این خود نشان دهنده این واقعیت است که شیمی علمی است که در ارتباط با اولین و حیاتی‌ترین نیازهای جامعه بشری بوجود آمده و برای برآورده کردن هر چه بیشتر این نیازها که روز به روز تنوع حاصل می‌کرد، توسعه و تکام یافته است.
از آنجایی که شیمی علم تجربی است و بشر اولیه قبل از هر نوع تفکر ونظریه پردازی ساختار و چگونگی پیدایش مواد موجود در محیط زیست خود، در اندیشه حفظ خود از سرما و گرما ، رفع گرسنگی و احتمالا دفاع از هستی خویش بوده و در راه دسترسی به چگونگی تغییر و تبدیل آنها به منظرو استفاده هر چه بهتر و بیشتر از آنها قدم بر می‌داشت.
بر همین اساس بود که بخش نظری شیمی خیلی دیرتر از بخش کاربردی آن آغاز شد و پیشرفت کرد.
سیر تکامی و رشد:
اولین نظریه درباره ساختار مواد ، حدود 400 سال قبل از میلاد توسط فلاسفه یونان بیان شد در صورتی که شاخه کاربردی شیمی چندین هزار سال قبل از میلاد رواج داشت و کمال قابل توجیه پیدا کرده بود. به چند مورد اشاره می‌کنیم.
- طلا اولین فلزی بود که توسط بشر کشف شد و نقره پس از طلا کشف شد و در زندگی بشر کاربرد پیدا کرد.
مس سومین فلزی بود که کشف شد سرب ، قلع و جیوه بعد از مس و قبل از آهن کشف شدند.
آهن به علت دشواریهایی که در استخراج آن وجود داشت دیرتر از فلزات فوق کشف و مورد استفاده قرار گرفت.
- ساختن شیشه رنگی ( سبز و آبی ) و شیشیه بی‌رنگ در مصر وبین‌النهرین و در کشورهای مجاور دریای اژه و دریای سیاه و تهیه بطریهای شیشه‌ای در بین‌النهرین متداول شد.
- کوزه‌گری ، سفالگری ، و استفاده از لوحه‌های سفالی و تهیه لعاب و لعاب دادن ظروف سفالی در مصر و بین‌النهرین متداول شد.
- تهیه پارچه‌های تحی ، ابریشمی و پشمی و رنگرزی آنها با رنگهای نیلی ارغوانی و قرمز و … رواج یافت رنگ قرمز ار حشره‌آی بنام قرمزدانه ،رنگ نیلی از گیاهی بنام ایندیگو و رنگ بنفش از جانور دریایی بدست آمد.
- دباغی پوست با استفاده از زاجها ، تهیه الکل ، سرکه ، روغن ، مومیا و استخراج نمک از آب دریا انجام گرفت.
تعریف علم شیمی:
شاخه‌ای از علوم تجربی است که از یک سو درباره شناخت خواص ، ساختار و ارتباط بین خواص و ساختار مواد و قوانین مربوط به آنها بحث می‌کند. از سوی دیگر ، راههای تهیه ، استخراج مواد خالص از منابع طبیعی ، تبدیل مواد به یکدیگر و یا سنتز آنها به روشی که به صرفه مقرون باشد مورد بحث و بررسی قرار مید‌هند.
طبقه‌بندی علم شیمی:
- شاخه شیمی محض یا شیمی نظری:
درباره شناخت خواص و ساختار و ارتباط خواص و ساختار مواد و قوانین مربوط به آنها بحث می‌کند.
- شاخه شیمی عملی یا شیمی کاربردی:
راههای تهیه ، استخراج مواد خالص از منابع طبیعی ، تبدیل مواد به یکدیگر و یا سنتز آنها را مورد بررسی قرار می‌دهد.
دامنه علم شیمی:
بدین ترتیب دامنه علم شیمی در زمینه‌های نظری و عملی فوق‌العاده گسترش حاصل کرد و نقشهای حساس را در زندگی انسان به عهده گرفت. بطوریکه امروزه میزان برخورداری هر جامعه از تکنولوژی شیمیایی معیار قدرت و ثروت و رفاه آن جامعه محسوب شده و بصورت جزئی از فلسفه زندگی در آمده است.
مباحث مرتبط با موضوع:
- شیمی کاربردی
- شیمی محض
- ساختار مواد
- استخراج مواد
- تبدیل مواد
- الکل
- رنگ
- لعاب
