امام سجاد علیه اسلام شاگردان برجستهای در زمینههای مختلف علوم اسلامی تربیت نمود که تعدادشان کم نیست، و هر یک از آنها ستارگان درخشان آسمان علم و اخلاق و تهذیب است.
این در حالی است که امام سجاد علیه السلام میفرمود:«در تمام مکه و مدینه بیست نفر که ما را دوست بدارد، وجود نداشت.» و از ابتدای امامتش در معرض انبوه فتنههای سیاسی و عقیدتی خلفای بنی امیه بود. فتنههایی از قبیل حمله «مسلم بن عتبه »، یکی از فرماندهان یزید، به مدینه و فتنهی
عبدالله بن زبیر و نیز تسلط بیستسالهی
حجاج بن یوسف بر کوفه و آزارهای دائمی او به شیعیان اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و کشتار گستردهی آنها و آنچه منجر به وجوب
تقیه از طرف حضرت سجاد علیه اسلام گردیده بود. در چنین موقعیتی امام زین العابدین علیه السلام نهضت فرهنگی شیعه را پایهگذاری و میراث علمی و اخلاقی پدرانش را حفظ نمود. او هم باقیماندهی صحابه پیامبر اکرم و امیرالمومنین علیه السلام را تحت سرپرستی و ولایت خود قرار داد و هم شاگردان جوان دیگری را جذب کرد و به تعلیم و تربیت آنها مشغول شد؛ به طوری که بعضی از آنها نظیر
ابو حمزه ثمالی به مقام
سلمان و
لقمان رسیدند و مفسران و اندیشمندان برجستهای نظیر
قاسم بن محمد بن ابی بکر،
سعید بن مسیبو
ابان بن تغلب به جامعه تبدیل شدند.
در حوزهی تربیتی زندگی امام سجاد و شاگردانش باید به موضوعات زیر توجه کرد:
1-
تعداد شاگردان حضرت سجاد علیه السلام
2-
طبقه بندی اصحاب امام سجاد علیه السلام
3-
بعضی از یاران امام سجاد علیه السلام
منابع :
بحارالانوار ، ج 46 ، ص 143
مراجعه شود به:
مدیریت نهضت فرهنگی