اشعاری از امام حسن علیه السلام روایت شده است که از آن جمله است :
1) ذری کــدرالایام ان صفائـها ------ تولـی بایام السـرور الذواهب
وکیف یغرالدهر من کان بنید------ وبین اللیالی محکمات التجارب
رنجهای روزگار را رها کن وبدان ناراحت نباش زیرا ایام خوش می گذرد (پس ایام رنج وتعب هم سپری میشود) و چگونه روزگار کسی را که میان او و تاریکیهای شبگون تجربه های محکم واسط شده است را گول میزند؟
2) قل للمقیـم بغیرداراقامـه--- حان الـرحیـل فودع الاحبـابـا
ان الذین لقیتهم وصحبتـهم--- صاروا جمیعافی القبور
ترابـا بگو بدان کس که در غیر جایگاه اقامت رحل خویش افکنده است زمان کوچیدن فرا رسید پس دوستان را بدوردگوی زیرا آنان که تو باایشان همنشینی وملاقات داشتی همگان در قبرهایشان خاک شدند.
3) یااهل لذات دنیا لابقاءلها ---- ان المقـام بظـل زائـل حمـق
ای خو کردگان به لذتهای فانی دنیا! اقامت در زیر سایه ای ناپایدار نابخردی است.
4) لکسره من خسیس الخبز تشبعنی ---- وشربه من قراح الماء یکفینی
من رقیق الثوب تسترنی ---- حیاوان مت یکـفینـی لتکفینی
پاره نانی بی ارزش سیرم می کند و جرعه آبی سیرابم می سازد. و لباسی نازک وپوسیده وکهنه تاوقتی زنده ام بدنم را می پوشاند وهمان پس از فوتم برای کفنم کفایت می نماید.
5) نحن انـاس نوالنـا خضل ---- یرتع فیه الرجاء والامـل تجودقبل
السوال انفسنا ---- خوفاعلی ماء وجه من یسل
لوعلم الجر فضل نائلنا ---- لغاض من بعد فیـضه خجـل
ما مردمی هستیم که بخششمان همچون سبزه زاری تازه است که امید وآرزو دران میچرند پیش از تقاضا ناخودآگاه نفس ما می بخشد تا مبادا آبروی سائل ریخته شود. اگر دریافزرونی بخشش مارا می دانست بدون تردید پس از بالا آمدنش باخجالت فروکش میکرد.
6) انی السخاء علی العباد فریضه ---- للـه یقـرء فــی کتـاب محـکم
وعـدالعـبادالاسـخـیاء جنـانه ---- واعـد للبـخـلاء نـار جـهـنـم
من کـان لاتـندی یـداه نبـائل ---للـراغـبین فلـیس ذاک بمسـلم
بخشش ازطرف خدا بربندگان واجبی است که در کتابی محکم (قران) تلاوت میشود خدای متعال بندگان بخشنده اش رانوید بهشت داده است وبرای بخیلان آتش جهنم راآماده ساخته است هرآنکس که دستش به بخشش برسائلان گشوده نمی گردد راستی که مسلمان نیست.
7) عربی به نزد
رسول خدا آمد درحالیکه به شدت از دست آنحضرت خشگمین بود تا از انحضرت سوالاتی کند حضرت فرمود اگر میخواهی یکی از اعضایم جوابت را می دهد. گفت مگر عضو بدن پاسخ می دهد؟ فرمود آری
آنگاه به حسن بن علی علیه اسلام که کودکی خردسال بود فرمود بلند شو و پاسخش را بده حسن علیه السلام که برخاست در نظر عرب کوچک وناتوان جلوه کرد لذا گفت: خودش هیچ نمی گوید وبه میدان نمیآید وعربی را بپا می دارد تا با من سخن بگوید. پیامبر فرمود: بزودی اورا به آنچه تو می طلبی دانشمند مییابی حسن علیه السلام بلافاصله فرمود: ای عرب صبر کن وسپس سرود:
ماغـبیـا سالت وابـن غبـی --- بل فقیها اذن وانت الجهول
فـان تک قدجهـلت فان عندی --- شفاء الجهل ماسـال مسؤول
وبحـر الا تقـسـمه الدوالی --- ثـراثا کـان ورثـه رسول
تو از انسان کودن فرزند انسانی کودن سوال نکردی بلکه از فقیهی پرسش نموده ای درحالیکه خود نادانی پس اگر تو نمی دانی ولی من درد نادانی را شفا بخشم، هر گاه پرسنده ای بپرسد ودرنزد من از دانش اقیانوسی است که ظرفها نمی تواند آن را تقسیم نماید. واین دریای دانش ارثی است که از رسولخدا به او رسیده است.
8) مردی خدمت حضرت امام حسن علیه السلام رسید واشعاری گفت بدین مضمون که برای من چیزی که حتی یکدرهم ارزش داشته باشد باقی نمانده وشاهدم پریشانی حالم است اری آنچه برای من باقی مانده آبرویم است که اورا نفروختم ولی اینک می بینم فروش آن به تو ارزش دارد.
حضرت هم به خازن خود گفت چقدر مال داریم گفت دوازده هزار درهم حضرت فرمود بده آن رابه این مرد فقیر و من از او خجالت میکشم که بیش ازاین نیست خزینه دارگفت: چیزی برای خودمان نمی ماند حضرت فرمود همه را بده وحسن ظن به خدا داشته باش و حقتعالی تدارک می فرماید وسپس اشعاری بروزن اشعار او سرود:
عاجـلتنا فـاتک وابـل بـرنا ---- طلـا ولـوامهـلتنا لـم تـمطر
فخذ القلیل وکن کانک لم تبع ---- ماصـنته و کـاننـا لـنـشتر
با عجله ازما تقاضا کردی ولذا باران شدید بخشش مابصورت بارانی کم وپراکنده برتو بارید و اگر مارا مهلت میدادی چنین برتو نمی بارید. پس این کم را بپذیر وچنان باش که گویا تو چیزی را که برای خود نگه داشته بودی
آبرویت نفروخته ای و ما چیزی را نخریده ایم.
مراجعه شود به:
سخنان امام حسن مجتبی علیه السلام
