یورش تیمور به خوارزم
«781- 772 ق/ 1379- 1370 م »
تیمور در رمضان 771 ق/ آوریل 1370 م در
بلخ حکومتی مستقل بنا نهاد. پس از آن، از بلخ به
ماوراءالنهر رفت و
سمرقند را مرکز حکومت خویش ساخت.
آرامش ماوراءالنهر و استقرار حکومتش در آن دیار، تنها به دفع خانان جَثه در ترکستان ( آسیای مرکزی فعلی ) و مقابله با خانان خوارزم بستگی داشت که دائماً به نواحی او تاخت و تاز می کردند.
حمله های ناموفق تیمور به خوارزم و ترکستان :
تیمور طی پنج سال از 772 تا 777 ق/ 1370 تا 1375، سه بار به
خوارزم و پنج بار نیز به قلمرو خانان جثه در آن سوی
سیحون لشکر کشید.
تثبیت قدرت :
در عین حال در سمرقند به بسط آبادی و تحکیم قدرت پرداخت. به دنبال
فتح جند و
کاشغر و قسمتی از خوارزم، از مجموع بقایای حکومتهای محلی حاکم بر ماوراء النهر، دولت واحدی به وجود آورد.
مشروعیت ظاهری :
سپس آنگونه که در آن ایام معمول بود ، یکی از نوادگان
چنگیز را بصورت ظاهری و برای توجیه مشروعیت حکومتش به اسم خان به فرمانروایی برداشت، این کس سیورغتمش نام داشت و از اعقاب گمنام چنگیز از اولوس جغتای بود . تیمور خود به نام او ، زمام امور را در دست گرفت.
فتح نهایی خوارزم :
با این حال فتح نهایی تمام خوارزم، ده سال بعد از آغاز سلطنت تیمور ممکن شد .
او پس از فتح و غارت آن منطقه «781ق/ 1379 م، علما؛ و حافظان قرآن،
صنعتگران و پیشه وران خوارزم را به شهر "کش " کوچ داد و به این ترتیب خوارزم را به دست ویرانی و پریشانی سپرد.
این سیاست بعدی تیمور در مورد اکثر مناطقی بود که فتح می نمود . چنانچه نقاشان و خطاطان و معماران بنامی را از مناطق داخلی
ایران را پایتخت خود یعنی سمرقند کوچ داد .
حمله به منطقه افغانستان کنونی :
پس از آن برای خاتمه دادن به تاخت و تازهای
آل کرت در ماوراءالنهر، که از عهد امیر قزغن و ملک معزالدین آغاز شده بود، لشکرکشی به نواحی
هرات را لازم دید. با آنکه در این ایام ظاهراً ملوک کرت از در طاعت درآمده بودند، با این وجود ، تصرف آن نواحی را برای تحکیم موضع خود در ماوراء النهر امری ضروری می دید.
به این ترتیب به
بادغیس و هرات لشکر کشید و تمام آن نواحی را به تصرف خود درآورد «782 ق/1380 م». در هرات نیز، پس از ویران کردن حصار شهر، عده ای از بزرگان ولایت را به سمرقند کوچ داد . بطوریکه حتی دروازه های قدیم شهر را که به نقل
میرخواند مورخ آن سرزمین : «مفرق به آهن و مزین به نقوش و کنایه بود» به شهر "کش" فرستاد.
مطالب مرتبط با این بحث :
تیمور گورکانی
تیموریان
جانشینان تیمور
نقاشی در دوره تیموری
خطاطی در دوره تیموری
معماری در دوره تیموری