دید کلی
این گیاه از خانواده کلاپرکها
(Compositeae) میباشد. دو گونه آن مورد استفاده قرار میگیرد یکی
سیکوریوم اندیووم یا کاسنی فری و دیگری
سیکوریوم انتیموس یا کاسنی وحشی. این دو نوع کاسنی از نظر رنگ و طرز مصرف متفاوت بوده ولی هر دو گیاهی دو ساله هستند که در سال اول تولید برگ یا ریشه ضخیم نموده و در سال دوم گل کرده و بذر میدهند. اگر بذر انواع کانی زود کاشته شود در همان سال اول بذر خواهند داد و برگ و ریشه آنها برای مصرف به عنوان سبزی قابل استفاده نخواهد بود.
مشخصات گیاهشناسی کاسنی
کاسنی فری دارای برگهای تقریبا گرد با بریدگیهای زیاد در کنارههای برگ میباشد و این برگها پیچیده و مجعد است به همین دلیل ما آن را کاسنی فری نامیدهایم. ریشه کاسنی فری باریک است. در کاسنی تلخ یا وحشی برگها کشیده هستند یعنی عرض برگ نسبت به طول آن خیلی کمتر است رنگ برگ تیره و کناره آن کامل میباشد یعنی فاقد بریدگی است. ریسه کاسنی تلخ مانند
ریشه هویج ضخیم و طول آن به 25 تا 30 سانتیمتر میرسد و این ریشه است که در پارهای از ممالک پس از خشک کردن و بو دادن به جای
قهوه مصرف میشود.
اصل و قدمت گیاه
سطح انتشار این گیاه بسیار وسیع است و در اروپا و آفریقا از مراکش تا شمال اروپا و در آسیا از بلوچستان تا سیبری میروید.
آب و هوای مطلوب کاسنی
کاسنی محصول آب و هوای خنک و فصل نسبتا سرد است و گرمای شدید نواحی گرمسیر باعث زود بذر دادن آن میشود.
خاک و کود مطلوب کاسنی
بهترین و مناسبترین زمین برای این گیاه
خاکهای لیمونی سبک که دارای مقدار زیادی مواد آلی است میباشد. در
خاکهای هوموسی نیز محصول فراوان حاصل میشود. در زمینهای هوموسی که معمولا فسفر و پتاس ضعیف هستند کافی است که
فسفر و
پتاس به خاک اضافه شود و زمینهایی که فاقد هوموس و مواد آلی هستند
ازت و فسفر به خاک اضافه میکنند.
ازدیاد کاسنی
کاسنی را بوسیله بذر ازدیاد میکنند و
بذر را میتوان در خزانه و یا در محل اصلی کاشت. اگر بذر را در خزانه بکارند پس از آنکه نهال دارای چهار برگ شد آن را به محل اصلی منتقل میکنند. هر گاه بذر را در محل اصلی بکارند پس از سبز شدن باید بوتهها را تنک کرد تا فاصله بین بوتهها روی خط 15 تا 20 سانتیمتر باشد.
سفید کردن کاسنی
کاسنی از دسته سبزیهایی است که قبل از مصرف باید سفید کرد. در اثر این عمل تلخی آن به مقدار زیادی کاسته میشود. طرز سفید کردن کاسنی نسبت به انواع مختلف متفاوت است. کاسنی فری را دو تا سه هفته قبل از برداشت محصول در مزرعه سفید میکنند. یعنی اگر هوا نسبتا گرم باشد دو هفته کافی است و اگر اواخر پاییز یا اوایل زمستان بخواهند این عمل را انجام دهند سه تا چهار هفته وقت لازم است.
برای سفید کردن کاسنی فری از انواع وسایل مانند جعبه ، گلدان ، کاغذ و غیره برای جلوگیری از رسیدن نور به برگهای داخلی کاسنی استفاده میکنند. ولی سادهترین طریق که همیشه بیشتر از سایر طرق معمول است جمع کردن برگها و بستن نوک آنها باهم است. بدین طریق برگهای خارجی مانع رسیدن نور خورشید به داخل بوته میشوند. برای سفید کردن کاسنی باید هوا خشک باشد و اگر هوا مرطوب باشد باید وضعیت برگهای وسط بوته را بررسی کرد زیرا رطوبت باعث پوسیدن آنها میشود.
مباحث مرتبط با عنوان