منو
 کاربر Online
350 کاربر online

چغندر قند1

تازه کردن چاپ
علوم طبیعت > زیست شناسی > علوم گیاهی
(cached)

گیاه چغندر قند



img/daneshnameh_up/2/21/choghonder1.jpg

شناسنامه

اسفناج Chenopodiaceae:تیره
Beta vulgaris L.:نام لاتین
Sugar beet:نام انگلیسی
چغندر قند:نام فارسی
-----------:نام عربی

شرح گیاه

چغندرگیاهی دو ساله است و چغندر قند کنونی از یک تیپ وحشی حاصل شده که در ابتدا درصد قند آن کم و حدود 5 تا 6 و حداکثر 8 درصد بود که پس از هیبریداسیون های مکرر مقدار قند ریشه آن به 18 تا 20 درصد افزایش یافته است. این قند به صورت ساکارز می باشد. این گیاه دارای ریشه ای مخروطی شکل است که طول آن در تیپ های مختلف از 20 تا 50 سانتی متر تغییر می کند. پوست ریشه به رنگ خاکستری و یا سفید معمولاً زبر و ناصاف است قسمت داخل آن که گوشت ریشه نام دارد و محل ذخیره قند است سفید می باشد. تجمع و ذخیره قند در منطقه طوقه و انتهای ریشه کمتر و در بخشی که قطر ریشه بیش از سایر قسمتها می باشد، مقدار قند بیش از سایر نقاط است. طوقه در این گیاه رشد زیادی ندارد برگها به وسیله دمبرگی از روی طوقه بوجود آمده و قسمت سطح طوقه صاف و سبز رنگ می باشد. طوقه در چغندر های علوفه ای بزرگتر از چغندرهای قند و حدود 7 درصد وزن گیاه را تشکیل داده و به رنگ زرد، قرمز روشن و یا سبز است برگهای چغندرقند از روی طوقه خارج و به حالت متراکم در سطح طوقه قرار می گیرند رنگ برگ از سبز روشن تا سبز تیره در نژادهای مختلف تغییر می کند. چغندر در صورتی که به منظور تولید ریشه و تهیه قند کاشته شود ساقه تولید نمی کند ولی هرگاه برای تهیه بذر کشت شود در سال دوم تولید ساقه و گل می نماید. گل ها در روی محورهای فرعی بوجود آمده و بصورت خوشه هائی که اغلب از 2 تا 7 عدد می باشد ظاهر می شوند گل ها کوچک و کامل بوده و دارای پنج پرچم و یک مادگی کوتاه هستند. پوشش گل به رنگ مایل به سبز است و گل ها پس از عمل لقاح تماماً بارور شده و به میوه تبدیل می گردند. تذکر 1: گونه Beta vulgaris دارای زیر گونه های زیادی است که مهم ترین آنها maritima Beta-acrocarpam Beta- artiplicifolia Beta این چغندرها دارای انواع یکساله و چند ساله بوده است. چغندرهای علوفه ای که برای دام ها و همچنین چغندرهای خوراکی که در تغذیه انسان به کار می روند از Beta vulgaris macrocarpa و تیپ چغندر قند امروزی از هیبریداسیون که بین avmacerocarp .B و maritima.B بدست آمده اند. تیپ های چغندرقند چغندرقندهائی که در نقاط مختلف جهان کشت می شوند از نظر وزن و اندازه ریشه و مقدار درصد قند به چند تیپ تقسیم شده که عبارتند از : 1- تیپ E یا پر محصول Ertagreich این تیپ دارای ریشه های بزرگ و سنگین و با طوقه نسبتاً پهن می باشد و وزن متوسط ریشه آن حدود 900 گرم است مقدار درصد قند حدود 14 تا 15 درصد و این تیپ دیررس بوده و دوره رشد و نمو آنها از کاشت تا برداشت حدود 210 تا 240 روز است. 2- تیپ N یا معمولی Nortmalreich ریشه و طوقه این تیپ کوچکتر و برگهای آن نیز کمتر است و کوچکتر از تیپ E و همچنین محصول ریشه آن کمتر از تیپ E ولی مقدار درصد قند آن بیشتر و حدود 16 درصد است دوره رشد و نمو آنها کوتاهتر و حدود 180 تا 210 روز است حدود 50 درصد چغندر قندی که در ایران کشت می شود از این تیپ است زیرا با شرایط آب و هوای ایران سازگاری دارد. 3-تیپ Z یا پرقند Zuckerriech این تیپ دارای ریشه مخروطی کوچک و باریک و کشیده است وزن متوسط ریشه آن پس از رشد کامل حدود 600 گرم می رسد. مقدار درصد قند ذخیره بیشتر از دو تیپ E و Z حدود 17 تا 18 درصد می باشد. این تیپ زودرس تر از دو تیپ دیگر و دوره رشد آن 150 تا 180 روز و برای کشت در مناطق گرمسیر مناسب است 4- تیپ ZZ یا خیلی پرقند اندازه ریشه های این تیپ کوچکتر از Z و مقدار درصد قند آن زیادتر از تیپ Z است و نسبت به شرایط نامساعد محیط مقاومتر از سایر تیپ ها بوده و برای کشت در مناطقی که بهار کوتاه دارند و گرمای تابستان زودتر شروع می شود مناسب است 5- تیپ RC از نتیجه تلاقی بین تیپ های ZZ و Z بدست آمده مشخصات آن شبیه تیپ N ولی درصد قند ریشه آن بیشتر و در مقابل بیماری سرکوسپوریوز مقاوم می باشد.

انواع بذر چغندرقند

1- بذر معمولی یا چند جوانه ای چغندرقند بذریست مرکب و دیپلوئید ( 18=N 2) محصول حاصل پر تراکم و نیاز به چند مرتبه تنگ کردن دارد . بذر منوژرم Monogerme این بذر فقط از یک جوانه تشکیل شده و چون در خاک مناسبی قرار گیرد از هر دانه یک جوانه بدست می آید در نتیجه بر خلاف بذر معمولی عمل تنک کردن آن ساده می باشد. چون بذر منوژرم بیش از یک جوانه تولید نمی کند در ابتدای رشد و قبل از خروج جوانه از خاک جوانه ها قدرت شکافتگی در خروج از خاکهایی سنگین را ندارند بنابراین از کاشت این نوع بذر در خاکهای رسی و سنگین باید خودداری نمود. روش تهیه بذر منوژرم 1- روش مکانیکی بذر معمولی را داخل ماشین ریخته و بوسیله ضربه زدن و سایش روی بذر معمولی دانه های بهم چسبیده را جدا و تبدیل به تک جوانه ای می کنند. 2- استفاده از انواع وحشی بعضی از انواع وحشی چغندرقند مانند Beta Iomatogona بطور طبیعی منوژرم می باشند. استفاده از بذر منوژرم

نیاز اکولوژیکی

آب و هوا: چغندرقند در مقابل تغییرات محیط سازگاری نسبتاً زیادی دارد و عواملی از قبیل تغییرات حرارت، نور، به طول روز و آب در رشد و نمو و مقدار محصول ریشه و درصد قند آن اثر می کند مناسب ترین درجه حرارت برای جوانه زدن بذر چغندرقند 8 درجه و حداقل آن 4 درجه سانتی گراد است یخبندان در مرحله جوانه زدن موجب از بین رفتن جوانه اولیه آن می گردد. در زمان برداشت حرارت ( 5- ) درجه برای ریشه ها زیان آور است بنابراین قبل از شروع یخبندان ریشه ها را باید برداشت نمود. مناسب ترین درجه حرارت برای رشد و نمو چغندر در دوره زندگی 20 تا 28 درجه است که نسبت به واریته و عوامل مختلف محیط تغییر می نماید. چغندر قند گیاهی روز بلند است و هرگاه طول روز از 8 به 10 تا 14 ساعت افزایش یابد وزن ریشه و مقدار درصد قند تولید شده افزایش یافته و ممکنست به دو برابر برسد. لیکن افزایش نور سبب ازدیاد رشد قسمت های هوائی مانند برگها نمی گردد نور در تمام مراحل برای رشد و نمو گیاه ضروریست.

تناوب

این گیاه به علت نیاز فراوانی که به مواد ارگانیکی و معدنی دارد و از طرفی چون عمق خاک زراعتی و حاصلخیزی آن برای رشد این گیاه اهمیت بسزائی دارد. و در صورتیکه در اول تناوب قرار گیرد بهتر می تواند از مواد غذائی استفاده کند. و ضمناً برای گیاهی که در تناوب بعد از چغندرقند کاشته خواهد شد زمینی تمیز و تهویه شده با مواد غذائی نسبتاً کافی باقی خواهند ماند در ایران چون کشت چغندر به صورت دیم امکان پذیر نیست مسئله مقدار آب یکی از عوامل اصلی و اولیه تولید این گیاه می باشد و لازم است تناوب را در درجه اول با در نظر گرفتن مقدار آب هر منطقه برقرار نمود. در صورتیکه در منطقه ای مقدار آب برای آبیاری زمینهای زراعتی نسبتاً کافی و درجه حرارت محیط بخصوص در فصل پائیز مناسب و از کودهای شیمیایی و با احتمالاً برای تقویت زمین استفاده گردد می توان تناوب زیر را اجرا کرد. سال اول چغندرقند و سال دوم گندم پائیزه اجرای تناوب دو ساله در صورتی امکان پذیر است که منطقه دارای هوای معتدل و امکان کشت گندم پائیزه بعد از برداشت چغندرقند وجود داشته باشد در مناطق سردسیر که سرما و احتمالاً ریزش برف و یخبندان در پائیز زودتر شروع می شود در صورتیکه امکان کشت گندم پائیزه به علت نامساعد بودن هوا وجود نداشته باشد می توان تناوب را به روش زیر اجرا نمود. سال اول : چغندرقند و سال دوم گندم بهاره در صورتیکه در منطقه ای آب تابستانه و زمستانه محدود و برای آبیاری قسمتی از زمینهای زراعتی کافی باشد تناوب توصیه شده سال اول چغندرقند سال دوم گندم ، سال سوم آیش ولی چنانچه آب موجود محدود و برای آبیاری تمام زمینهای زراعی کافی نباشد و برای سطح محدودی از اراضی جوابگو باشد اجباراً به صورت زیر اجرا می شود. سال اول چغندرقند، سال دوم آبش، سال سوم گندم، سال چهارم آیش در زراعتهای مکانیزه می توان تناوب های زیر را برقرار نمود :سال اول چغندرقند، سال دوم غلات، سال سوم حبوبات، سال چهارم غلات در مناطق سردسیر با امکان کاشت یونجه مکانیزه تناوب زیر:سال اول یونجه، سال دوم یونجه ، سال سوم یونجه، سال چهار چغندرقند، سال پنجم گندم. البته تناوبهای دیگری نیز با پنبه، ذرت می توان تنظیم نمود.

خاک مناسب

چغندرقند به علت داشتن ریشه قوی و طویل نیاز به خاکی دارد که سبک، نرم، عمیق و قابل نفوذ و غنی از نظر مواد غذایی باشد و بطور کلی چغندرقند در خاکهای رسی و هوموسی و خاکهای رسی آهکی و خاکهای شنی و رسی بخوبی رشد نموده و محصول تولید می نماید لیکن بهترین خاک برای آن خاکهای لمونی دشتها است در زمینهای سنگین هرگاه کشت چغندرگردد باید از کودهای دامی و سبز به مقدار کافی استفاده شود تا زمین سبک و قابل نفوذ گردیده و حاصلخیزی آن افزایش یابد. PH مناسب برای این گیاه از 5/6 تا 2/7 و بهترین PH برای آن برابر 7 است. خاکهای خیلی اسیدی و آهکی و همچنین خاکهائی که در آنها ینتریفیکاسیون بخوبی انجام نشود برای کشت این گیاه مناسب نیست. مواد غذایی مورد نیاز گیاه : نیاز گیاه به مواد غذایی در دوره رشد بستگی به جنس و عمق خاک زراعتی، شرایط جوی، تیپ چغندرقند و تناوب دارد. همچنین نیاز آن به عناصر مختلف در تمام دوره زندگی یکسان نیست . در اوایل دوره رشد به ازت و در اواسط به سایر عناصر بخصوص فسفر و پتاس نیاز دارد و استفاده از کود دامی پوسیده برای تقویت زمین لازم و ضروریست و آنرا باید همراه شخم پائیزه به مقدار 20 تا 30 تن در هکتار بطور کاملاً یکنواخت پخش و زیر خاک نمود. استفاده از کودسبز به منظور تقویت زمین چغندرقند بسیار مفید است و باید نباتاتی را که به عنوان کودسبز می باشند در تناوب قبل از چغندر قرار داده آنها را در بهار کاشته و در اواخر تابستان و یا اوایل پائیز قبل از گل دادن زیر خاک نمود. این گیاهان اکثراً از خانواده لگومینوز هستند. به موازات استفاده از کودهای دامی یا کودسبز استفاده از کودشیمیایی بویژه ازت فسفر و تپاس ضروریست یک زراعت خوب چغندرقند نیاز به 150 تا 200 کیلوگرم ازت در هکتار دارد. جذب و مصرف ازت توسط گیاه در 70 تا 80 روز اول زندگی کم و از حدود اوایل خرداد ماه زیادتر خواهد بود در اواخر دوره زندگی باید از دادن ازت به گیاه خودداری نمود زیرا موجب کم شدن قند می شود بیشترین مقدار ازت را موقع کاشت بذر باید به زمین اضافه کرده و حدود 5 و 6 سانتی متر زیر خاک نمود. در مرحله تنک کردن نیز می توان ازت به زمین اضافه کرد. هیچگاه نباید کود ازته را بیش از مقدار مورد نیاز گیاه مصرف نمود زیرا با افزایش این ماده مقدار ازت مصرف نشده در عصاره چغندر افزایش یافته زیادی ازت به حالت اسیدآمینه در عصاره ریشه استخراج قند را مشکل ساخته و ناخالصی زیاد بوجود می آورد لذا این نوع ازت را ازت مضر گویند. تأخیر در دادن کود ازته برای گیاه همان خاصیت ازت مضر را خواهد داشت.در اثر کمبود ماده ازته برگهای چغندرقند کوچک و باریک و نازک باقیمانده رنگ آنها سبز روشن شده و به حالت ایستاده قرار می گیرند. فسفر روی ترکیبات مواد ذخیره ریشه چغندرقند اثر خیلی زیادی ندارد و درصورتیکه در تناوب به گیاه کود فسفر کافی داده شده باشد زمان کشت چغندر باید در مصرف آن به مقدار زیاد صرفه جویی نمود. بطور کلی یک زراعت چغندرقند در هکتار حدود 60 تا 80 کیلوگرم اسید فسفر یک از زمین خارج می کند. لذا، با در نظر گرفتن جنس زمین، مقدار و نوع مواد غذایی در زمین، افزودن 100 تا 160 واحد از این ماده به زمین کافی است زمان مصرف این کودها قبل از کاشت می باشد. کمبود فسفر در چغندرقند برگها به رنگ سبز تیره می آید. پتاس: پتاس اثر خوبی روی محتویات قند داشته و در تشکیل وتبدیل مواد در گیاه و عمل کربن گیری و ذخیره قند بسیار موثر است مقدار کود لازم 100 تا 200 و گاهی، 250 کیلوگرم در هکتار است که بهتر است قبل از کاشت به زمین اضافه شود. در اثر کمبود پتاس روی برگها لکه های سفید مایل به زرد و یا زرد روشن ایجاد شده و در کنار برگها و روی گلبرگها نقاط قهوه ای رنگ بوجود می آید. آهک: در اراضی سنگین آهک مورد نیاز 1000 تا 2000 کیلوگرم در هکتار به صورت پودر آهک و در خاکهای سبک 1500 تا 3000 کیلوگرم می باشد که معمولاً در پائیز همراه با شخم در زمین پخش می نمایند. البته بطور کلی مقدار مصرف کودهای شیمیایی در زراعت چغندرقند به : 1- مقدار آب موجود در منطقه 2- مقدار آب موجود در منطقه 3- چگونگی اجرای عملیات زراعتی بستگی دارد. انتخاب بذر جهت کاشت: شرایط بذر: 1- مقاوم در برابر آب و هوای منطقه 2- مقدار محصول و درصد قند آن بالا باشد 3- مقاوم در مقابل حمله آفات و بیماریها 4- قوه نامیه بذر کافی باشد 5- درجه خلوص بذر 6- ضد عفونی بذر 7- استفاده از بذر پوشش دار ( هدف ابعاد بذر مورد کاشت تماماً یک اندازه باشد)

زمان کاشت

زمان کاشت گیاه تابع درجه حرارت محیط می باشد وموقع آن در مناطق معتدل و سرد حدود اواخر زمستان و یا اوایل بهار و بطور کلی زمانی است که خطر سرما همچنین ریزش برف و یخبندان مرتفع شده و درجه حرارت خاک و هوا برای بذر پاشی و تولید جوانه مناسب و کمتر از 4 درجه سانتی گراد نباشد. در این صورت در موقع مناسب می توان عملیات مربوط به کاشت و داشت را بطور منظم انجام داد در نواحی خشک و گرم که دارای زمستان ملایم و یا نسبتاًَ گرم هستند زمان کاشت این گیاه حدود اوائل پائیز می باشد. تأخیر در کشت چغندرقند موجب کرپه شدن آن گردیده و اثر مستقیم در پائین آمدن مقدار محصول خواهد داشت.

تعداد بازدید ها: 37566


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..