آشنایی
هر چند وقت محققین سعی کرده‌اند وقوع زمین لرزه را به
لکه‌های خورشیدی ،
جزر و مد ، موقعیت
اجرام فضایی و سایر پدیده‌های نظیر این مربوط بدانند، اما تمام این محققین در تلاش خود برای اثبات این ارتباط ، واقعیت را به طریقی نادیده گرفته‌اند. هر از گاهی شخصی قدم جلو گذاشته و ادعا می‌کند که راه پیش بینی زلزله را بر مینای رابطه آن با چیزی که وی آن را معمولا محققی می‌داند، بدست آورده است.
یکی از اینگونه پیامبران اظهار داشت که در روزهای خاصی از سه ماه سال ، زمین لرزه‌ای در غرب
اقیانوس آرام رخ می‌دهد. از آنجایی که این شخص سترگی ،
طول مدت زمان زلزله ، و یا محل دقیق آن را در این ناحیه شدیدا فعال مشخص نکرده است، از نظر او امکان ندارد که پیش بینی وی غلط از آب در آید.
تاریخچه پیش بینی زمین لرزه
در چین از زمان امپراطوری هان ، سونگ یا تانگ ، امپراطورهای چین از منجمین می‌خواستند زمین لرزه‌های بزرگ را پیش بینی کنند. چه در تصور مردم چین ،
زلزله نشانه خشم خداوند نسبت به بمب امپراطور است. ضمنا تاریخ چینی‌ها حکایت از آن دارد که مرگ چندین امپراطور درست چند ماه بعد از وقوع زلزله بزرگ اتفاق افتاده است. به عقیده بعضی از چینی‌ها ، این مسئله اتفاقی نیست.
بعد از تقریبا 15 سال و با بکارگیری از تمام روشهای علمی جدید ، پیش بینی زمین لزره‌ها موضوع روز است و فعالیتهای زیادی روی آن انجام می‌شود. زیرا اصولا زلزله کشورهایی را تهدید می‌کند که از توانایی علمی والایی برخوردار هستند. مانند
ژاپن ،
چین ، مغرب ایالات متحده و … .
در هر صورت در طول دهه 1970 ، گامهای بزرگی در راه اندازه گیری دقیق و علمی و تفسیر و پیش بینیهای نسبتا دقیق زلزله برداشته شد، این امر قرنها برای زلزله شناسان و همچنین ستاره شناسان ، هدفی فریبنده و دست نیافتنی بود، در نتیجه پیشرفتهای اخیر در
علوم زمین ، به نظر می‌رسد که بشر در آستانه دستیابی به این آرزوی دیرینه است.
پیش درآمدهای زلزله
اثرات کوتاه مدت و بلند مدت بسیار متفاوتی قبل از وقوع زمین لرزه‌ها مشاهده شده است. اینگونه پیش درآمدها شامل
حرکات پوسته‌ای ، تغییرات غیرمنتظره در شیب سطح ، تغییر کردن فشار مایع و
میدانهای الکتریکی و
مغناطیسی و همچنین وقوع زلزله‌های کوچک محلی می‌شود. از زمانهای بسیار دور ، گفته شده است که سگها ، گاو و گوسفند ، و سایر حیوانات درست قبل از وقوع زلزله رفتار بسیار عجیبی از خود نشان می‌دهند. اکنون چنین به نظر می‌رسد که این حیوانات پیش گو و فال بین نیستند، بلکه صرفا وقوع تغییرات کوچک در زمین را که احساسات بشر قادر به درک آنها نیست، حس می‌کنند.
مدل اتساع پذیری
مشاهدات صورت گرفته بر روی تعدادی از زمین لرزه‌های روسیه ، ژاپن و ناحیه آدیرناک در ایالات متحده ، نشان داده است که قبل از وقوع هر زلزله ، تغییر بسیار محسوسی در سرعت
امواج لرزه‌ای عبور کننده از درون سنگهای واقع در نزدیکی ناحیه زمین لرزه ، به وقوع می‌پیوندد.
مطالعات آزمایشگاهی
تجربیات آزمایشگاهی مدتها قبل نشان دارند که سنگها قبل از شکستن دچار اتساع یا به عبارت دیگر افزایش حجم می‌شوند. این اتساع ظاهرا در اثر ایجاد ترکها و پس حرکت تدریجی و رو به بیرون آنها ، تولید می‌شود. افزایش حجم ، ظاهرا هنگامی شروع می‌شود که مقدار استرس وارده تقریبا به اندازه نصف
استرس لازم برای شکستن سنگ رسیده است. در اثر انبساط ترکها آب آزاد می‌شود. سنگها شکننده تر گشته و نهایتا ضعیف تر از آن می‌شوند که قادر به تحمل استرس وارده باشند و در اینجا است که گسیخت حاصل می‌شود.
معمولا در منطقه مرکز سطحی زلزله ، تحدبی در
پوسته زمین رخ می‌دهد، این تحدب باعث تغییر شیب سطح می‌شود. شیب سطح و تغییرات آن نیز بوسیله دستگاه‌های حساس قابل اندازه گیری است. تصور می‌شود که تمام این تغییرات به اتساع ارتباط دارند. اگر بتوان اینگونه تغییرات را در زمانی بسنده مشاهده کرد، پیش بینی زمین لرزه نیز ممکن می‌شود.
فرمول اعضای انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا
فرمولی توسط سه تن از اعضای انستیتو تکنولوژی کالیفرنیا موسوم به ویت کمب ، گارمنی آندرسون وضع گشته است که طول مدت زمان وقایع پیش درآمدی زلزله را به بزرگی پیش بینی شده آن مربوط می‌سازد. برای نمونه ، بر اساس این فرمول وقایع پیش درآمدی زلزله هی به بزرگی 5 در مقیاس
ریشتر ، 4 ماه قبل از وقوع آن باید شدوع شوند و زمین لرزه‌ای به بزرگی 7 دارای 14 سال وقایع و فعالیتهای پیش درآمدی خواهد بود.
کنترل زلزله‌ها
یکی از اکتشافات مفیدی که چند سال پیش انجام شده کنترل یا تعدیل حداقل تعدادی از زمین لرزه‌ها را ممکن ساخته است. ظرف دوره چندین ساله ، پس آبها در چاه عمیقی در نزدیکی دنور (denver) واقع در
ایالت کلرادو تزریق می‌شوند. پس از مدت کوتاهی یک سری
زلزله کوچک در محل به وقوع پیوست و مطالعات انجام شده نشان دارند که وقوع این زمین لرزه‌های کوچک با دوره‌های تزریق مایع مطابقت دارند. در فواصل زمانی بین تزریقات ، زمین لرزه ای رخ نمی داد و یا اگر هم رخ می داد تعداد آنها کم بود.
از آن زمان تا به حال ، تحقیقات آزمایشگاهی و صحرایی نشان داده‌اند که با کاهش
مقاومت اصطکاکی در عرض هر
گسل ، می‌توان حرکت در امتداد آن را آغاز کرد. دست یافتن به این امر از تزریق مایع در امتداد گسل امکان پذیر است. در مقابل هنگامی که محلولهای درون زمین بیرون کشیده می‌شوند،
گسل‌ها قفل می‌شوند. اگر چه نمی‌توان یک ناحیه گسلی عظیم را از این طریق در آینده‌ای نزدیک به کنترل در آورد، اما این روش کنترل حرکات گسل ، می‌تواند محل خوبی برای تحقیقات نسلهای آینده باشد.
مباحث مرتبط با عنوان
