پایتخت مادها

هرودت مورخ یونانی می گوید مادها که در اواسط نیمه دوم و یا اوایل هزاره اول قبل از میلاد به ایران آمده اند، دارای حکومت مرکزی و پایتخت نبوده‌اند و تا هنگامی که دیوکس ، یکی از داوران خردمند یکی از روستاها با به کارگیری تمهیدات زیرکانه موفق شد به عنوان نخستین پادشاه برگزیده شود، در روستاها زندگی می‌کردند . به فرمان دیوکس ، کاخی با استحکامات لازم بنا شد و مردم نیز در شهر مستحکمی که گرداگرد کاخ ایجاد شده بود مستقر شدند. این شهر همان هگمتانه قدیم ، یا به زبان یونانی اکباتان ، یا همدان امروزی است. هرودوت به طور دقیق توضیح می دهد که شهر به وسعت آتن و روی تپه واقع شده بود. این شهر شامل هفت دیوار دایره‌ای شکل متحدالمرکز بود. هر دیوار داخلی بلندتر از دیوار خارجی بود و کاخ در میان بلندترین دیوار داخلی قرار داشت. جان پناههای دیوارها، به رنگهای گوناگون رنگ آمیزی شده بود. دیوار ماقبل آخر، نقره‌ای و درونی‌ترین دیوار و کاخ طلایی رنگ بود.
نوشی جان در جنوب همدان ، گودین تپه در شرق کرمانشاه و باباجان در لرستان ، مراکز مهمی از هزاره اول قبل از میلاد می باشند، که از میان آنها نوشی جان اهمیتی بیشتر از دیگر محلها داشته است اما هیچ یک از آنها قادر به همتایی با هگمتانه نبودند. شهر کهنسال شوش نیز که از هزاره چهارم ق ، م، وجود داشته و پایتخت پادشاهی ایلام بوده ، بنا بر روایات متون آشوری ، در سال 640 قبل از میلاد به دست آشوریان به کلی با خاک یکسان شد (هوف ، نظری اجمالی به پایتختهای قبل از اسلام).