وضع پیچیده ساختمانی رسوبی فعلی
ایران ، معرف این واقعیت است که بخش های مختلف ایران در طول زمان، ویژگی های
زمین شناسی متفاوتی نسبت به هم پیدا کرده و از هم متمایز شده است. بخش هایی که حوادث زمین شناسی مشابهی را پشت سرگذاشته اندة، در یک گروه قرار داده و به این ترتیب آنها به مناطق یا
زون هایی تقسیم شده اند که هر یک با اختصاصات ویژه ای مشخص می شود. اگر چه در
پرکامبرین ، ایران ساختار زمین شناسی ساده و تقریبا یکنواختی داشت ولی بعدها در نتیجه عملکرد عوامل زیر:
1-قطعه قطعه شدن پی سنگ پرکامبرین ایران در امتداد گسل های بزرگ و عمیق
2-حرکت متفاوت قطعات نسبت به هم، در جهت
قائم یا
افقی
3-شکل قطعات و نحوه حرکت آنها نسبت به هم
4-ایجاد محیطهای
رسوبی با شکل، ابعاد و سن متفاوت
5-عملکرد نیروهای که طی دوران های زمین شناسی در جهات متفاوت و با شدت مختلف، ایران را تحت تاثیر قرار داده اند (از آن جمله، حرکات آفریقا نسبت به آسیا، عربستان نسبت به ایران، هند نسبت به آسیا و...)
مناطقی با ساختمان و سرگذشت زمین شناسی متفاوت به وجود آمد. لذا با در نظر گرفتن عوامل فوق، موارد زیر در تقسیم بندی در نظر گرفته شد:
1-فعالیت های
تکتونیکی و سبک ساختمانی در واحدهای مختلف
2-روندهای عمومی که گاهی در زون های مجاور متفاوت است.
3-حوضه های رسوبی و نوع رسوبات مربوط به آنها.
4-سن واحدهای مختلف
5-فعالیت های
ماگمایی و دگرگونی
براساس موارد فوق واحدهای مهم زمین شناختی و ساختمانی ایران به شرح زیر معرفی شده است:
الف: زون زاگرس (1- دشت
خوزستان 2- زاگرس چین خورده 3- زاگرس مرتفع )
ب: زون سنندج – سیرجان
پ: زون ایران مرکزی
ت: زون مشرق و جنوب شرق ایران( 1- زون فلیش شرق ایران 2- بلوک لوت 3- زون مکران )
ث: البرز ( 1-
کپه داغ و
البرز شرقی 2- البرز مرکزی 3- البرز غربی و
آذربایجان )
در بیشتر جاها، مرز واحدها با یکدیگر
گسلی است و در جاهای دیگر فرورفتگی هایی وجود دارد که خط مرز واحدها از محورهای آن عبور می کند. فرورفتگی های مزبور در غالب موارد از نوع زمین ساختی است.
