دید کلی
نخستین بار در نتیجه بکار گیری
رادارها ، نیروی هوایی انگلستان توانست آفندهای هوایی آلمان را پیش بینی کرده و خود را آماده سازد، ضد هواییها را بکار اندازد و از زدن آفندهای هوایی آلمانها نفسی تازه کند. ولی اکنون نظامیان به دنبال شیوههایی هستند که هواپیما را از دید رادارها پنهان نگهدارد.
برای کشف هر
هواپیما ،
امواج الکتومغناطیسی از دستگاه فرستنده خودی در آسمان پخش میگردد. این امواج در برخورد با هواپیمای دشمن ، بازتاب میکند، درست مانند آن است که نور به آینه بتابد و بازتاب پیدا کند. امواج بازتابی را گیرنده دستگاه خودی ، دریافت و آشکار میکند و در نتیجه وجود هواپیما در آسمان مشخص میگردد. در برخی از پایگاههای هوایی ، بطور خودکار موشک انداز بسوی هواپیما چرخیده و به طرف آن شلیک میکند و هواپیما را به زمین فرو میافکند. ولی اگر موج بازتابی در کار نباشد و همه امواج تابشی جذب شود در این صورت مانند این است که رادار خودی از کار افتاده باشد.
مکانیسم عمل
موج بازگشتی از بدنه هواپیماها ، به زاویه موج تابش ، شکل ، موقعیت و جنس بیرونی هواپیما بستگی دارد. دانشمندان در جستجوی راهها و روشهایی هستند تا هنگامی که موج رادار به هواپیما برخورد میکند، در جهات گوناگون پراکنده شود یا جذب گردد و بسوی آشکار ساز پایگاه موشک انداز باز فرستاده نشود. برای جذب امواج باید لایههای بیرونی هواپیما ، با ایجاد
تداخل موج از بین برنده ، از بازتاب جلوگیری کند. مانند استفاده از شیشه بازتابی عینک که موجی روی لایه نخست بازتاب میکند و موجی روی لایه دوم ، یعنی لایه زیرین سطح بیرونی و در صورتی که اختلاف راه این دو موج که تابع کلفتی اندود روی سطح بیرونی است بطور مناسب و درست انتخاب شود، آنها اثر همدیگر را از میان میبرند و مانند این است که از امواج تابش ، دیگر چیزی بازگشت نکرده است.
مشکلات سیستم
بسامد تابش الکترومغناطیسی رادارها را نمیتوان تعیین و مشخص کرد، بسامد فرستندههای راداری ، در حدود صدها مگا هرتز تا دهها گیگا هرتز (اغلب ، از یک تا بیست گیگا هرتز) میباشد. جنس و کلفتی ماده بازتاب دهنده هواپیما ، به منظور اینکه امواج راداری که به آن برخورد میکند جذب کند، به
بسامد یا طول موج فرستنده راداری بستگی دارد. ولی چون بسامد این فرستندهها ، همان گونه که یادآوری شده در گستره وسیعی میتواند باشد و نمیتوان پیش بینی کرد، بنابراین نخستین دشواری در این زمینه پدید میآید.
به عبارت دیگر برای از بین بردن بازتاب دستهای پرتو شعاع که بطور عمود بر سطحی فلزی مانند
بال هواپیما میتابد، آن را باید از لایهای ضخیم با ثابت ناراسانایی و مغناطیسی سازگار با بسامد تابش بر سطح ، اندود کرد. با این همه، قانون کلی برای این کار و نیز برای مادهای چند ظرفیتی که بتواند بازتاب امواج را در گستره پهنتری از بسامدها از بین ببرد، وجود ندارد.
طرح پیشنهادی
دانشمندان ، مواد مرکبی را با اندود لایهای ساختهاند که هر یک ، بر رفتار لایههای دیگر تأثیر گذاشته در نتیجه اثر یکدیگر را کامل میکنند. این مادهها اغلب ترکیبی از
مادههای گوناگون نارسانا هستند که با بارهای رسانا و و یا مغناطیسی به شکل ذرههای ریز ، رشتههای باریک ، یا لایههای نازک آمیخته شده است. ویژگیهای ماده بدست آمده ، به ویژگیهای این بارها و کسر حجمی و جهت یابی آن نسبت به مساحت بستگی دارد. همه پاسخها به این مسأله ، به یک سازش میان سه عامل مهم منجر میشود. ماده ای که هر سه مورد زیر را شامل شود:
- برخوردار از کارایی در نوار پهنی از بسامد.
- دارای ضخامت کم باشد.
- سبک باشد.
از آن گذشته ماده ساخته شده باید در محیطهای گوناگون و در شرایط مختلف ، مانند دما ، رطوبت ، برخورد باران ، برف یا تگرگ و خوردگی پایدار باشد. افزون بر اینها ، توانایی ترمیم پوشش هواپیما ، پس از چندین بار استفاده (در میدان نبرد) مهم است. از ده سال پیش ، بخشهای نظامی کشورهای مختلف ، برنامههای گستردهای را در این زمینه دنبال میکنند و در این میان ، پژوهش ، گسترش و بررسی جسمهایی که دارای ویژگیهای دلخواه مغناطیسی و دی الکتریکی هستند، جایگاه والایی را به خود اختصاص دادهاند.
مباحث مرتبط با عنوان