اسلام بیشتر به وسیله متصوفه ایرانی و غیر ایرانی در
هند و
پاکستان نفوذ پیدا کرد.
آقای مظفرالدین صدیقی میگوید:عربها مدتها قبل از اسلام با هند جنوبی روابط تجاری داشتند و پس از ظهور پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلمنیز تجارت آنها از طریق دریا توأم با فعالیتهای تبلیغاتی ادامه داشت.
در فاصله سال 50 تا اواخر قرن اول هجری که هند دچار آشوبهای سیاسی و منازعات مذهبی بود عربهای تازه مسلمان بدان سرزمین مهاجرت کردند.
سادگی آیین و وضوح عقائد اسلامی تأثیری عمیق در افکار
هندوان گذاشت و در همان مدت بیست و پنج سال اول گروه کثیری حتی سلطان مالابار به این دین گروید.
اگر چه تجارت اعراب با هند از طریق دریا بود ولی دریافت اسلام از راه خشکی یعنی از ممالک ایران و آسیای مرکزی بدان خطه راه یافت.
صوفیان بیش از علمای مذهبی محبوبیت داشتند. زیرا در کارهای سیاسی دخالت نمیکردند در حالی که علما گاه گاهی در کار سلاطین محدودیتهایی ایجاد میکردند. فرمانروایان
دهلی عموماً مرید صوفیه بودند. سالار مسعود غازی و شیخ اسماعیل دو صوفی مشهوری هستند که در قرون پنجم علی رغم حکام غیر مسلمان آن عصر هزاران
هندو را مسلمان کردند.
صوفی بزرگ دیگری به نام معین الدین که در
سمرقند تولد یافته و کمی قبل از سلسلة غوری به هند آمده بود،طریقه صوفیان
چشتیه را در آن سامان بنیان نهاد که امروز این طریقه یکی از بزرگترین طریقههای تصویف در پاکستان و هند است.
طریقه
سهرویه متعاقب چشتیه به وجود آمد از جهت ملاحظه و تأکید زیاد در انجام دستورات دینی با چشتیه اختلاف سلیقه داشت زیرا سهروردیه به انواع رقص سماع مخصوص که در سایر فرق صوفیه متداول بود مخالفت میکردند علاوه بر این دو طریقه مشهور دیگر نیز به نامهای
قادریه و
نقشبندیه در دورة پیش از
مغول به هند آمده و نفوذ کامل به دست آوردند.این صوفیان که اسلام را در آن منطقه نشر دادند عموماً و یا غالباً ایرانی بودند.
منبع:خدمات متقابل اسلام و ایران؛مرتضی مطهری
اسلام،صراط مستقیم
