در زمانی که
علی بن موسی الرضاعلیهالسلام از طرف مامون به خراسان احضار شد و اجباراً با شرایط خاصی ولایت عهد مامون را پذیرفته بود،
«زید النار» برادر امام نیز در خراسان بود.
زید به واسطه داعیه ای که داشت و انقلابی که در مدینه برپا کرده بود، مورد خشم و غضب مامون قرار گرفته بود. اما مامون که آن ایام سیاستش اقتضاء می کرد حرمت و حشمت امام رضاعلیهالسلام را حفظ کند به خاطر امام از قتل یا حبس برادرش زید صرف نظر کرد.
روزی در یک مجلس عام، عده ای زیادی شرکت داشتند امام رضاعلیهالسلام برای آنها صحبت می کرد از آن سو زید، عده ای از اهل مجلس را متوجه خود کرده بود و برای آنها در فضیلت سادات و اولاد پیغمبر، و اینکه آنان وضع استثنایی دارند، داد سخن می داد و مرتب می گفت:
«ما خانواده چنین و چنانیم »
امام متوجه گفتار زید شد ناگهان نگاه تند و فریاد «یا زید» امام، زید و همه اهل مجلس را متوجه کرد.
فرمود: «ای زید! حرفهای بقالهای کوفه باورت آمده و مرتب تحویل مردم می دهی؟
آن که شنیده ای خداوند ذریه فاطمه را از آتش جهنم مصون داشته است، مقصود فرزندان بلا فصل فاطمه، یعنی حسن و حسین و دو خواهر ایشان است. اگر مطلب این طور است که تو می گویی و اولاد فاطمه وضع استثنایی دارند و به هر حال آنها اهل نجات و سعادت اند، پس تو نزد خدا از پدرت
موسی بن جعفر گرامی تری، زیرا او در دنیا امر خدا را اطاعت کرد،
قائم اللیل و صائم النهار بود، و تو امر خدا را عصیان می کنی، و به قول تو هر دو مثل هم اهل نجات و سعادت هستید، پس برد با تو است، زیرا موسی بن جعفر عمل کرد و سعادتمند شد و تو عمل نکرده و رنج نبرده گنج بردی.
علی بن الحسین زین العابدین می گفت:
نیکوکار ما اهل بیت پیغمبر دو برابر اجر دارد و بدکار ما دو برابر عذاب, زیرا آنکس از خاندان ما که نیکوکاری می کند دو کار کرده: یکی اینکه کار نیکی کرده، دیگر اینکه حیثیت و احترام پیغمبر را حفظ کرده است و آن کس که گناه می کند دو گناه مرتکب شده: یکی اینکه مانند دیگران کار بدی کرده، دیگر اینکه آبروی و حیثیت پیغمبر را از بین برده است.
آنگاه امام به حسن بن موسی وشا بغدادی فرمود:
مردم عراق این آیه قرآن را «
انّه لیس من اهلک انّه عملٌ غیرُ صالح»_هود46_ را ﭽگونه میخوانند؟
اوگفت : یابن رسول الله ,بعضی طبق معمول میخوانند ,اما بعضی دیگر که باور نمی کنند خداوند پسر پیغمبری را مشمول قهر و غضب خود قرار دهد آیه را _انه عملُ غیرِ صالح_میخوانند و می گویند او در واقع از نسل نوح نبود خداوند به او گفت: ای نوح او از نسل تو نیست، اگر از نسل تو می بود من به خاطر تو او را نجات می دادم.
امام فرمود: ابداً اینطور نیست. او فرزند حقیقی نوح و از نسل نوح بود. چون بدکار شد و امر خدا را عصیان کرد پیوند معنوی اش با نوح بریده شد. به نوح گفته شد این فرزند تو ناصالح است از این رو نمی تواند در ردیف صالحان قرار گیرد اساس کار، پیوند معنوی و صلاح عمل و اطاعت امر خداست. هرکس خدا را اطاعت کند از ما اهل بیت است، گو اینکه هیچ گونه نسبت و رابطه نسلی و جسمانی با ما نداشته باشد، و هرکس گنهکار باشد از ما نیست، گو اینکه از اولاد حقیقی و صحیح النسب زهرا باشد. همین خود تو که با ما هیچ گونه نسبتی نداری، اگر نیکوکار و مطیع امر حق باشی از ما هستی.
بحارالانوار جلد 1 صفحه 65
کتاب: داستان راستان صفحه: 292-294