حضرت علی علیه السلام در دوران حکومت پنجسالهی خود با سه گروه سرکش روبهرو شد. خواستهی آنها تکرار وضع زمان حکومت
عثمان بود: بذل و بخششهای بیجهت، اسراف کاری، تثبیت حکومت افراد نالایقی چون
معاویه و تحکیم فرمانروایی استانداران حکومت پیشین.
این سه گروه عبارت بودند از:
- ناکثان یا گروه پیمانشکن:
سردمداران این گروه، خصوصاً
طلحه و
زبیر که در سایه احترام
عایشه، همسر
پیامبر صلی الله علیه و آله، و کمکهای بیدریغ
بنی امیه که در حکومت امام علی علیه السلام دستشان از همه جا کوتاه شده بود، سپاه بزرگی برای تصرف
کوفه و
بصره ترتیب دادند، خود را به بصره رساندند و آن را تصرف کردند.
در این نبرد که به
جنگ جمل مشهور است، طلحه و زبیر کشته شدند و سپاهشان پراکنده شد و گروهی به اسارت در آمدند که بعداً مورد عفو امام علیه السلام قرار گرفتند.
رئیس این گروه معاویه بود که با فریب و نیرنگ، حدود دو سال و بلکه تا پایان عمر امام، فکر آن حضرت را به خود مشغول ساخت.
نبرد
صفین در منطقهای میان
عراق و
شام بین علی علیه السلام و همین گروه به سرکردگی معاویه رخ داد که در آن، خون بیش از صد هزار مسلمان ریخته شد. در این نبرد، امام علیه السلام به هدف نهایی خود نرسید؛ هر چند معاویه در منطقه شام منزوی شد.
- مارقان یا گروه خارج از دین:
اینان همان گروه «
خوارج » هستند که تا پایان نبرد صفین در رکاب علی علیه السلام بودند و به نفع آن حضرت شمشیر میزدند، ولی فریبکاری معاویه سبب شد بر امام خود شورش کنند و گروه سومی تشکیل دهند که هم بر ضد امام، و هم بر ضد معاویه باشند.
علی علیه السلام با این گروه در منطقهای به نام
نهروان رو به رو شد و جمع آنها را متفرق ساخت.
اما سرانجام یکی از همین خوارج، او را به شهادت رساند.
منابع: