گروه گرایی؛ مثبت یا منفی
هر واحد اجتماعی با نوعی از احساسات و تعصبات همراه است، یعنی در انسان یک نوع حس جانبداری نسبت به خانواده و قوم و ملیت خود به وجود میآید. این حس جانبداری ممکن است در واحد بزرگتری یعنی واحد قارهای و منطقهای نیز به وجود آید.
ملیت از خانواده ی خود خواهی است که از حدود فرد و قبیله تجاوز کرده و شامل افراد یک ملت شده است و عوارض اخلاقی خودخواهی را مانند عُجب، ندیدن عیب خود و بزرگترین خوبیهای خود را به همراه دارد.
گرایش به جنبههای قومی و ملی در زبان اروپایی، «ناسیونالیسم» (Natinonalism) یعنی ملت پرستی نام دارد که متکی بر عواطف و احساسات قومی و ملی است نه عقلی و منطقی.
جنبة مثبت ناسیونالیسم از نظر اسلام مذموم و ضد عقل نیست، زیرا موجب همبستگی و احسان و خدمت و رابطه حسنه بین افراد ملت میشود. اما اگر جنبة منفی به خود گیرد و افراد را تحت عنوان ملیت مختلف جدا کند حقوقشان را نایده بگیرد و موجب روابط خصمانه آنها شود، عقلاً مذموم است.
نقطه مقابل ناسیونالیسم، انترناسیونالیسم (Internationalism) است که قضایا را با مقیاس جهانی مینگرد و ناسیونالیسم را محکوم میکند.
منبع: خدمات متقابل اسلام و ایران؛ مرتضی مطهری
