بینش وسیع و گسترده انسان در باره جهان، محصول کوشش جمعی بشر است که در طی قرون و اعصار تکامل یافته است.
این بینش که تحت ضوابط و قواعد و منطق خاص در آمده نام علم یافته است.
گرایش های معنوی و والای بشر زاده ایمان و اعتقاد و دلبستگی‌های او به برخی حقایق در این جهان است که آن حقایق، هم ماورای فردی است، عام و شامل است، و هم ماورای مادی است، یعنی از نوع نفع و سود نیست.
این گونه ایمان‌ها و دلبستگی‌ها به نوبه خود مولود برخی جهان بینی ها و جهان شناسی‌ها است.
پس نتیجه می‌گیریم که تفاوت عمده و اساسی انسان با جانداران دیگر که ملاک «انسانیت» او است و انسانیت وابسته به آن است، علم و ایمان است.
برخی منکر امتیاز اساسی میان این نوع و سایر انواع هستند، تفاوت آگاهی و شناخت انسان با حیوان را از قبیل تفاوت کمی و حداکثر تفاوت کیفی می‌دانند نه تفاوت ماهوی.
برخی دیگر تفاوت او را در جان داشتن می‌دانند یعنی معتقدند جاندار و ذی‌حیات منحصر به انسان است، حیوانات دیگر نه احساس دارند و نه میل و نه درد و نه لذت.
از این رو انسان با تعبیرها و تعریف های مختلف و متفاوتی تعریف شده است از قبیل: حیوان ناطق، مطلق طلب، لایتناهی، آرمانخواه، ارزشجو، خواستار زیبایی، آفریننده و خلاق، خواستار عدالت، دو چهره و ….
در نتیجه انسان حیوانی است که با دو امتیاز علم و ایمان از دیگر جانداران امتیاز یافته است.
منبع : کتاب انسان و ایمان
نویسنده : شهید مرتضی مطهری
