مقاطع زمین شناسی

برای مطالعه سنگها و کانیها چهار نوع مقطع تهیه می‌شود:

1. مقاطع نازک
2. مقاطع صیقلی
3. مقاطع دوکاره
4. مقاطع فلوئید اینکلوژون
5. لامل: که بطور استاندارد ابعاد (mm 48×28) دارند، ولی لاملهایی به ابعاد (mm 42×24) و همچنین (mm 75×25) نیز کاربرد دارند. ضخامت لاملها معمولا 1mm می‌باشد. از بین این مقاطع ، مقاطع نازک و صیقلی بیشتر کاربرد دارد.

وسایل و لوازم لازم برای مقطع زنی

1. دستگاه برش
2. دستگاه ساب
3. پودر کروندم با مشهای متفاوت
4. چسب (صمغ کانادا ، اپوکسی ، پلی‌استر) که از بین این چسبها ، صمغ کانادا بیشترین کاربرد را دارا می‌باشد.

مقاطع نازک

برای تهیه یک مقطع نازک به این ترتیب عمل می‌کنیم: ابتدا سنگ را به اندازه لام برش می‌دهیم و بعد با پودر کروندوم با مشهای متفاوت (ابتدا از مش 80 شروع می‌کنیم و به تر تیب با 320 ، 400 ، 600 پولیش می‌دهیم تا جای اره کاملا از بین برود). بعد لام را با همان پودر کروندوم پولیش می‌دهیم تا کمی کدر شده و مثل سطح سنگ شود. سپس سطحی از رنگ را که کاملا صیقلی کرده‌ایم، با چسب صمغ کانادا به لام می‌چسبانیم تا 24 ساعت به همان حالت باقی بماند و چسب محکم شود.

بعد سنگ را برش می‌دهیم تاحدود 2mm روی لام باقی بماند. در این حالت ضخامت برای مطالعه مقطع بسیار زیاد است، چون نور از مقطع عبور نمی‌کند. سپس بابید با پودر کروندم از ضخامت آن بکاهیم. مش پودر به سختی سنگ بستگی دارد و هر چه سنگ نرمتر باشد، از پودر کروندم با مشهای ریزتر استفاده می‌کنیم تا به ضخامت استاندارد برای مطالعه برسد (0.3mm). اگر این کار صورت نگیرد، امکان دارد سابیدن بیش از حد ، صورت گیرد و اثری از سنگ بر روی لام باقی نماند.

برای کنترل ضخامت مفید مقطع معلولا کانی کوارتز را معیار سنجش قرار می‌دهند، زیرا این کانی در زیر میکروسکوپ به آسانی قابل تشخیص می‌باشد. زمانی که مقطع آماده گردید، یک لام شیشه‌ای بسیار نازک که ضریب شکست نور آن 1 می‌باشد (باعث تغییر در خواص نوری کانیها نمی‌شود) را به لام اصلی می‌چسبانیم. بعد از محکم شدن ، مقطع برای مطالعه آماده می‌شود.

مقطع صیقلی (pulish)

برای تهیه این نوع مقاطع نمونه به صورت مربعی در ابعاد (Cm 2×2) برش داده ، داخل قالب مخصوصی (مانند قوطی فیلم عکاسی) قرار می‌دهیم و قالب را با چسب اپوکسی پر می‌کنیم. (چسب صمغ کانادا به علت ترک برداشتن مناسب نیست، نمونه به مدت 24 ساعت به صورت معلق در داخل چسب قرار می‌گیرد. سپس قالب را از بالا و پایین باز کرده و نمونه را همراه چسب از قالب خارج می‌کنیم و سطح آنرا برش می‌دهیم تا سنگ قابل لمس باشد.

در ادامه کار ابتدا با پودر کروندم و مشهای مختلف پولیش می‌دهیم و بعد از هر مرحله نمونه را شسته و کار را بر همین منوال ادامه می‌دهیم. (به ترتیب از پودر مشهای 320 ، 800 ، 1200 استفاده می‌کنیم) سپس از خمیر الماسه که خود نیز دارای سایزهای مختلفی است، استفاده می‌شود. برای اینکار خمیر الماسه 6 ، با خمیر الماسه 3 میکرونی این کار را ادامه می‌دهیم. برای کانیهای فلزی تا مرحله 3 میکرونی کافی می‌باشد، ولی در مواردی از خمیر الماسه‌های 0.5 میکرونی نیز استفاده می‌شود. بعد از هر مرحله با میکروسکوپ مقطع را کنترل می‌کنیم.

هر زمان نور تابشی و بازتابشی به نحوی عمل کنند که کانیها بخوبی قابل شناسایی باشند، کار پولیش دادن را خاتمه می‌دهیم. این مقاطع بوسیله میکروسکوپهای انعکاسی برای مطالعه کانیهای فلزی و اوپک که نور از آنها عبور نمی‌کند، مورد مطالعه قرار می‌گیرند.

مقاطع دو کاره

برای مطالعه همزمان دو کانی در کنار هم که یکی فلزی و دیگری سیلیکاتی می‌باشد، از این مقاطع استفاده می‌‌شود. در این مقاطع لامهای ضخیم بکار می‌برند، این مقاطع با میکروسکوپهای انعکاسی که همزمان نور را هم از بالا و هم از پایین می‌تاباند، مطالعه می‌شود.

مقاطع فلوئید اینکلوژون

فقط در موارد خاصی مانند آزمایش حرارت سنجی از این مقطع استفاده می‌شود. این مقاطع را همانند مقاطع نازک تهیه می‌کنند، ولی لام نمی‌چسبانند و مقطع را داخل یک حلال (استونی) قرار می‌دهند، تا چسب آن حل شود و بعد آن را حرارت می‌دهند تا کانیها ذوب شود و به این طریق دمای تبلور کانیها مورد بررسی قرار می‌گیرد.

آیا می‌دانید ...

• عظیمترین جریانهای پیردکلاسکیت در دراز گودالهای اقیانوسی مشاهده شده ، که حدود 1000 متر ضخامت دارند.
• شمال جغرافیایی زمین از شمال مغناطیسی زمین 1600 کیلومتر فاصله دارد.
• در کشور ایتالیا از انرژی ژئوترمیک در تولید برق از سونداژهای بخار خشک استفاده می‌شود.
• انرژی حاصل از سوختن یک کیلوگرم هسته ²³⁵U سه میلیون برابر انرژی است که از سوختن یک کیلو گرم زغال سنگ بدست می‌آید.

مباحث مرتبط با عنوان

• دراز گودال اقیانوسی
• زمین شناسی بلور
• عمیق ترین چاه جهان
• لامل
• مقیاس بندی در زمین شناسی
• نقشه زمین شناسی