محیط های قاره ای سنگ مخزن نفت شامل زیر محیط زیر می گردد:
1- مخروط افکنه (Alluvial Fan)
مخروط افکنه ها در پهنه های مجاور بلوک های
گسل خورده و در بالای سطح آب دریا شکل می گیرند. مخروط افکنه ها به صورت توده های ماسه ای و گراولی هستند که از نظر توزیع
تخلخل و
تراوایی بسیار ناهمگن هستند. تا کنون مخازن قابل اهمیتی از رسوبات مخروط افکنه در دنیا گزارش نشده است.
2- رسوبات بادی (Aeolian Deposits)
ماسه های تپه های شنی ممکن است
جور شدگی و
گرد شدگی خوبی داشته باشند و از نظر تخلخل نیز برای ایجاد یک
سنگ مخزنخوب مناسب باشند اما به علت فقدان سنگ منشا مناسب و عدم شرایط مناسب برای حفظ و دفن شدن ، کمتر به عنوان سنگ مخزن شناخته شده اند.
3- مخازن ماسه سنگی یخچالی:
تعداد کمی از سنگ مخزن های آواری به منشا یخچالی نسبت داده می شود. ماسه های این نوع مخازن
تیلیت (دیامیکایت) نامیده می شود. قطعات تیلت به صوبرت اتفاقی پخش شده اند و ابعاد ترکیب دانه های آنها مختلف است و اشکال آنها به صورت زاویه دار و یا صفحه ای است که حاصل از سایش یخچالی مخازن ماسه ای ، لنزهایی از تیلیت همراه با واروهای آرژیلیتی دارند که از اطراف با
رسوبات قاره ای دریاچه ای یا دریایی ارتباط دارند.
تقریبا تمام ماسه های یخچالی در قاره
گندوانا واقع شده اند ، مثل مخازن کربنیفر –
پرمین
ماسه های رودخانه ای یا آبرفتی توسط رودخانه ها
رسوبگذاری شده و در توالی های غیر دریایی وجود دارند. در یک توالی عمودی از چینه ها در رسوبات رودخانه ای کاهش در اندازه ذرات به سمت بالا (fining up Ward) دیده می شود. این توالی های به سمت بالا ریز شونده از ماسه های درشت ، گراول و خرده سنگ تا ماسه های دارای
طبقه بندی مورب و ماسه های لامینه ای و سیلت ها تشکیل شده که سیلت های لامینه ای ریپلی ، رژیم جریان پایین را نشان می دهند. این توالی تفاوت بین رخساره رودخانه ای را از ماسه ای ساحل ، که توالی های به سمت بالا درشت شونده (COARSENING UPWARD) دارند ، آشکار می کند.
رسوبات رودخانه های بریده نقش بسزایی را به عنوان سنگ مخزن در سراسر دنیا بازی می کنند. از مثال های مهم می توان از سایرند Sadlerochit در میدان Purdhee که یکی از میادین عظیم نفتی امریکای شمالی است ، نام برد. توالی های رسوبات رودخانه های بریده بریده ، به صورت نهشته های ماسه ای و گراول با شکل هندسی صفحه ای است که دارای شیب در جهت مخالف رشته کوهها است. قسمت اعظم رسوبات رودخانه های بریده بریده در داخل جزایر میان کانالی (bars) شکل می گیرد.
شکل این جزایر میان کانالی از قسمت های فوقانی رودخانه به سمت پایین و سمت تغییر می کند و به همراه این تغییر در مورفولوژی که از جزیالز طولی به جزایر مورب و عرضی است ، کیفیت بافتی و کانی شناسی بهبود یافته و لذا کیفیت سنگ مخزن افزطایش می یابد. رسوبات سازند Sadlrachit شامل توالی رسوبات دلتایی و رودذخانه های بریده بریده به سن پرموتریاس است.
در توالی رسوبات
رودخانه های مئاندری ، ماسه سنگهای پوینت بار (pointbar) که در بخش داخل پیچ کانال شکل می گیرند ، دارای ارزش مخزنی هستند. این رسوبات به سمت بالا دانه ریزی می شوند و در اثر جابجایی جانبی کانال رودخانه ، گسترش جانبی و در اقر فرونشست منطقه ، گسترش عمودی پیدا می کنند. تغییر رخساره از رسوبات پوینت بار به رسوبات دانه ریز دشت سیلابی ، سبب ایزوله شدن رسوبات پوینت بار و تشکیل
نفتگیرهای چینه ای می شود.
5- دریاچه ها (lakes)
دریاچه ها از نظر تشکیل سنگ های مخزن از اهمیت کمی برخوردار هستند و فقط در صورتی که در حواشی آنها
رسوبات دلتایی تشکیل شود شانس ایجاد سنگ مخزن در آنها حاصل می شود. در عین حال محیط های دریاچه ای ، فضاهای مناسبی برای تجمع مواد آلی و لذا تشکیل سنگ های منشا هیدروکربنی است.
مقالات مرتبط با عنوان: