او پایهگذار نهضت
وهابیت است که در شهر کوچکی از بلاد نجد که فلاتی کوهستانی در کشور عربستان است بدنیا آمده است. در همانجا نخستین درسهای خود را خواند سپس به مدینه آمد و نزد سلمان الکردی و محمد حیات السندی به تحصیل پرداخت. هر دو مربی نشانههای بدعت و الحاد را داشتند وی چهار سال در بصره، 5 سال در بغداد زندگی کرد و در بغداد با زنی ثروتمند ازدواج کرد در مدت زمان کوتاهی همسر او میمیرد و وی 2000دینار به ارث میبرد. محمد یک سال در کردستان و دو سال در همدان اقامت کرد و در آغاز سلطنت نادرشاه افشار به اصفهان رفت و در آنجا 4 سال فلسفه مشائی، اشراقی، طریقه صوفیه را خواند. یک سال نیز تدریس کرد و سپس به قم رفت و پس از بازگشت از مدافعان مذهب ابن حنبل شد. بعد از آن 8 ماه در عیتیه که املاکی داشت رفت و عزلت نشینی کرد بعد علناً به تبلیغ عقاید خود پرداخت و کتاب التوحید را نوشت. او کامیابیهایی داشت اما با مخالفان برادرش (سلیمان) و پسر عمویش (عبدا… بن حسین) مواجه شد و مناظرات او با پسر عمویش موجب خونریزی در قبیلههای تمیم در یمایه شد و نهایتاً او را از آن محل بیرون کردند. سپس او با خانوادهاش به روستای ده خانواری در عید رفت و از سوی محمد بن سعود رئیس آن ناحیه استقبال شد و بعدها بین آن دو پیمانی بسته شد که حکومت از آن محمد بن سعود و رهبری دینی از آن محمد بن عبدالوهاب باشد.
بدین ترتیب عبدالوهاب با همه مذاهب اسلامی (به جز حنبلی) در افتاد و چون در روزگار عثمانیان بود نهضتش ضد عثمانی شد و جنبه سیاسی به خود گرفت. ابتدا امرای سعودی نجد که حنبلی بودند به آیین وهابی گرویدند لذا منطقه پهناوری از جزیرهالعرب به فرمان ایشان در آمد و جنگهای متعددی انجام گرفت تا در دهه سوم قرن حاضر بر نجد و حجاز مسلط شدند و دولت عربستان سعودی را تشکیل دادند وی در نهایت در سال 1782 میلادی در گذشت
