مانی که بود ؟
مانی پسر فاتک از نجیب زادگان ایران در همدان بود . پدرش فاتک در بابل اقامت گزید و پسری پیدا کرد که به نیت آنکه بماند و ماندگار شود او را مانی خواند . تحصیلات مانی در جوانی در
بابل بود . این شهر که در کنار فرات در نزدیکی کربلای امروز قرار داشت مرکز علم ومعرفت دنیای قدیم بشمار می رفت . مانی در آن شهر به ادیان مختلف و فلسفه های آنها آشنایی پیدا کرد و سرانجام خود دینی آورد که به نام او مذهب مانوی خوانده می شود . وی در نهم آوریل سال 243 میلادی که روز بر تخت نشستن شاپوراول بود به پیشگاه آن شاهنشاه بار یافت و دین خود را بر وی عرضه کرد و مورد عنایت شاه قرار گرفت .
مانی کتاب دینی خود را که شاپورگان نام دارد به زبان پهلوی به نام شاپوراول ساسانی نوشت . سپس برای تبلیغ به آسیای مرکزی و
هندوستان سفر کرد و سرانجام در آخر سلطنت بهرام اول بر اثر سخن چینی کرتیر که موبد موبدان بود ، مورد غضب پادشاه قرار گرفت و در دوشنبه 26 فوریه سال 277 به فرمان آن پادشاه کشته شد .
