لانتانيدها
تناوب ششم با سزيم
![](img/daneshnameh/math/b11af13759dc76683d81a2d0650c4329.png)
شروع شده، يعني
![](img/daneshnameh/math/951aa2313f5ad6ad6667df1324e63891.png)
همان آرايش الكتروني گزنون
![](img/daneshnameh/math/405493e6fb5d60e06bee28a5072e8228.png)
را دارد به انضمام يك الكترون در اوربيتال
![](img/daneshnameh/math/b9f5f0dd12cd70a2110acda0c67a13d7.png)
و نيز باريم
![](img/daneshnameh/math/53c806c75162da8cb41fba7302d44314.png)
دو الكترون در اوربيتال
![](img/daneshnameh/math/b9f5f0dd12cd70a2110acda0c67a13d7.png)
دارا ميباشد.
در اينجا نيـز ميبينيم كه اوربيتال
![](img/daneshnameh/math/b9f5f0dd12cd70a2110acda0c67a13d7.png)
اثر پـوششي ضعيفي روي اوربيتالهاي
![](img/daneshnameh/math/af9c43f7e51c123491160e72a21a4eb2.png)
دارد. از اينرو اوربيتالهاي
![](img/daneshnameh/math/af9c43f7e51c123491160e72a21a4eb2.png)
با وارد شدن دو پروتون مربوط به سزيم و باريم در هسته، ناگهان افزايش اثر جذب را به خوبي حس خواهند كرد. در نتيجه دچار افت شديدي در تراز انرژي ميشوند. مقارن اين موقعيتها، اوربيتالهاي
![](img/daneshnameh/math/553eb1e144f4d693b3a4442f97b56398.png)
سطح قبلي كه تاكنون خالي ماندهاند، نيز بر اثر افزايش بار هسته، دچار افت شديدي ميشوند. نتيجه آن كه بعد از باريم
![](img/daneshnameh/math/16d3d72c0b0cb6bc29cb27e5e3808a7e.png)
، ترازهاي انرژي
![](img/daneshnameh/math/9f3b1ac336521dfe8effad22dd2ec006.png)
كم و بيش به يكديگر نزديك ميشوند. در اين شرايط، الكترون در
![](img/daneshnameh/math/79d86b3301417496700bad7f6514684c.png)
وارد
![](img/daneshnameh/math/553eb1e144f4d693b3a4442f97b56398.png)
ميشود و آرايش
![](img/daneshnameh/math/277cdc86c51653904bd44cc0fd72ce9f.png)
پديد ميآيد. اين آرايش شبيه آرايش فلزهاي بالايي، يعني
![](img/daneshnameh/math/465e19b374b90d498b164d77cd06b3a5.png)
و
![](img/daneshnameh/math/0a34cf69415f9071ff82c5857bbf790a.png)
است. بنابراين در اينجا نيز انتظار داريم كه مانند دو سري قبل، 9 الكترون بعدي وارد
![](img/daneshnameh/math/553eb1e144f4d693b3a4442f97b56398.png)
شوند و 10 عنصر واسطه جديد پديد آيد. ولي واقعيت چيز ديگري را نشان ميدهد! آرايش الكتروني در عنصر بعدي به
![](img/daneshnameh/math/0f9264338391881fed2807bab493759b.png)
ميرسد كه شرايط پايداري بهتري دارد. بعد از اين عنصر نيز الكترونها در 12 عنصر بعدي متوالياً وارد اوربيتالهاي
![](img/daneshnameh/math/af9c43f7e51c123491160e72a21a4eb2.png)
ميشوند. تا سرانجام عنصر
![](img/daneshnameh/math/e168f3d7d6a65761930e8e5f576a21eb.png)
در خانه 70 به آرايش كامل
![](img/daneshnameh/math/721bb8c366c9843789be850ad725ceba.png)
برسد.
پس از پر شدن اوربيتالهاي
![](img/daneshnameh/math/9c4744eeb369ab21c540ba041193ce16.png)
، الكترون بعدي در تنها اوربيتال رقيب! باقيمانده يعني
![](img/daneshnameh/math/553eb1e144f4d693b3a4442f97b56398.png)
وارد ميشود. بدين ترتيب به پايان خط لانتانيدها (
![](img/daneshnameh/math/238972a5eb29a9e1c4cd8abbde3dc1fd.png)
- لانتانيدها عملاً شامل 15 عنصر هستند كه نخستين آنها لانتانم
![](img/daneshnameh/math/29b57160e08ac7c1c00be28e9241dbab.png)
است، كه آرايش سطح ظرفيتي آن
![](img/daneshnameh/math/d8b6f7de78c865ca54843911c783fd25.png)
مي باشد و آخرين آنها لوتسيم
![](img/daneshnameh/math/03d8084b98c2cd395d61bb8d011c6cd2.png)
است، كه آرايش
![](img/daneshnameh/math/53ef90e18ba53f0f42a382b8b2573cbb.png)
را دارد.)يعني به عنصر شماره 71 با علامت
![](img/daneshnameh/math/f979419eac4b0a318d88bf00b476ccce.png)
ميرسيم كه آرايش
![](img/daneshnameh/math/8452b4d87fa6877a49f55d5188ba1f11.png)
را دارد.
با اين ترتيب ديـده ميشـود كه همانطور كه لايه
![](img/daneshnameh/math/a87ebffb159fb05412034faf53ff494e.png)
تا به هنگام پر شدن
![](img/daneshnameh/math/8a2639708ed486d1dd6250f197a2c655.png)
در پتاسيم و كلسيم، خـالي ميماند، لايه
![](img/daneshnameh/math/af9c43f7e51c123491160e72a21a4eb2.png)
نيز حالت انتظار را به خود ميگيرد و چشم انتظار! پر شدن لايههاي
![](img/daneshnameh/math/44f588115a97ee6649f49ed12f414b7b.png)
ميباشد. اضافه بر اين، ديده ميشود كه در لانتانيدها، نوعي توازن ظريف ميان ترازهاي
![](img/daneshnameh/math/9f3b1ac336521dfe8effad22dd2ec006.png)
برقرار است. همچنان كه چنين توازني را ميان
![](img/daneshnameh/math/cde7371bd38229cca3f2ef86b90f3d43.png)
مشاهده كرديم. بديهي است كه در پايان لانتانيدها و بعد از عنصر
![](img/daneshnameh/math/f979419eac4b0a318d88bf00b476ccce.png)
به خانه شماره 72 جدول برميگرديم. در اينجا به تدريج، سري سوم عناصر واسطه با پر شدن تدريجي اوربيتالهاي
![](img/daneshnameh/math/553eb1e144f4d693b3a4442f97b56398.png)
تا رسيدن به جيوه، تشكيل ميگردد.
همانطور كه در پايان سري عناصر واسطه، الكترونهاي
![](img/daneshnameh/math/9315813f39d07612f8d30c99abe25c00.png)
در لايه هاي درون اتم فرو ميروند و از انظار ناپديد ميگردند! ميبينيم كه اوربيتالهاي
![](img/daneshnameh/math/af9c43f7e51c123491160e72a21a4eb2.png)
نيـز بعد از پر شدن و رسيدن به آرايش
![](img/daneshnameh/math/3fe8887c9e243cdfe6adaef12675f021.png)
، در اعماق مـدفون ميشوند.
پیوند های خارجی
http://Olympiad.roshd.ir/chemistry/content/pdf/0155.pdf