دید کلی
قورباغه هایی که درباره آن صحبت میکنیم، از غدههای پوستی خود ،
زهر ترشح میکنند، رنگشان
زرد و حتی
قرمز است و در
اکوادر زندگی میکنند.
مکانیسم عمل قورباغه
این قورباغههای زهرپاش که در چندین خانواده رده بندی شدهاند، با رنگهایشان خود را از آسیب شکارگران در امان میدارند و در واقع ، با رنگ فریبنده به شکارگران هشدار میدهند که به سراغ آنها نروند. زهر موجود در بدن قورباغه ،
فیلوباستی تریبیلیز تا حدی زیاد است که میتواند 20000 موش یا 20 انسان را بکشد. حتی تماس با این قورباغه برای انسان کشنده است.
مردم بومی
کلمبیا ، هنگام شکار از زهر این قورباغه استفاده میکنند و آن را به تیر و کمان خود میمالند.
بررسی و اکتشاف دانشمندان
در سال 1974 دانشمندان با بررسی زهر قورباغه زرد و کوچک
اپیپدو باستی تری کولور در یافتند که
آلکالویید موجود در زهر این قورباغه ، مانند داروی مخدر ، واکنشی درد زدایی را در موشهای آزمایشگاهی ایجاد میکند. دانشمندان با مسایل زیادی روبرو بودند. حتی پس از جمع آوری 750 قورباغه ، فقط 500mg زهر جمع آوری کردند. نمیدانستند عامل فعال این زهر چیست و بدتر از آن این قورباغهها از گونههای حفاظت شده محسوب میشدند.
مشکلات دانشمندان به همین حالت باقی بود تا اینکه در اوایل دهه 1990 روشهای
تجزیهای پیشرفته ای بوجود آمد که با استفاده از آنها مشخص شد که عامل فعال زهر این قورباغه ، ترکیبی است که آن را
اپی باتیرین نام نهادند (بر گرفته از نام علمی این قورباغه).
ساختار اپی باتیرین
اپی باتیرین ساختاری شبیه به
نیکوتین دارد و از طریق فعالسازی گیرنده
استیل کولین نیکوتین عمل میکند و بدین ترتیب مانند
مورفین که از راه گیرنده دیگری عمل میکند، اعتیاد آور نیست.
اپی باتیرین ، در تسکین درد حیوانات 200 بار قویتر از
مورفین است.
تشکیل اپی باتیرین در بدن قورباغه
قورباغههای آزمایشگاهی ،
اپی باتیرین تولید نمیکنند. بنابراین ، میتوان نتیجه گرفت که فقط قورباغهها در زیستگاههای طبیعی خود که از
حشرات (مانند
مورچه) و گیاهان تغذیه میکنند،
اپی باتیرین دارند. شیمیدانان راههایی را برای ساخت این
ماده در آزمایشگاه پیدا کردهاند.
کاربردهای پزشکی اپی باتیرین
سمیت این ترکیب ، فراتر از آن است که مورد استفاده انسانی باشد. بنابراین شیمیدانان صدها
مولکول مشابه آنرا ساختهاند. یکی از آنها یعنی
R ـ 5 (2ـ آزیترینیل متوکسی) ـ2ـ کلرو پیریدین که به اختصار
594 ـ ABTگفته میشود، نسبت به
اپی باتیرین سمیت بسیار کمتری دارد و درد زدایی موثری تلقی میشود.
594 ـ ABT در حال حاضر در آزمایشگاههای بالینی بکار میرود و به نظر نمیآید اعتیاد آور باشد.
مباحث مرتبط با عنوان