قم

قم از شهرهای مشهور ایران است. طول آن 50 درجه و 53 دقیقه و عرض آن 34 درجه و 38 دقیقه است و در 147 کیلومتری جنوب تهران قرار دارد. معلوم نیست شهر قم از چه زمانی به صورت شهر در آمده است ولی مسلم این است که این شهر، قرن‌ها پیش از اسلام وجود داشته است؛ حتی مورخان قدیم، در کتاب‌های خود، بعضی از حکام را که در زمان پادشاهان باستانی ایران در قم حکومت کرده‌اند نام برده‌اند. فردوسی نیز در چند مورد نام قم را ذکر کرده است.

شهر قم در سال 23 هجری قمری به دست ابو موسی اشعری فتح شد، از آن پس اسلام در آن گسترش یافت و مردم آن به تشیع گرویدند.
بعد از ظهور اسلام و توجه شیعه به این شهر، این شهر اقامتگاه علما و محدثین و گروهی از امام زادگان شد، و بسیاری از آنان در همان جا مدفونند.
در اواخر قرن دوم هجری حضرت فاطمه رقیه علیهاسلام، خواهر حضرت امام رضا علیه السلام، که به قصد دیدار برادر خود به خراسان می‌رفت در شهر قم بیمار شد و وفات کرد و در همان جا مدفون گردید. از آن پس مردم به تدریج در اطراف مزار آن بانو سکونت گزیدند و حرم مطهر او مرکز شهر گردید.
در زمان خلافت بنی عباس که آل علی مورد تعقیب و شکنجه قرار گرفته بودند، بسیاری از سادات به قم پناه آوردند و از همین زمان بود که قم به تدریج یک شهر شیعه‌نشین شناخته شد.
از قرن اول هجری تا کنون شهر قم مرکز طلاب علوم دینی بوده و عده بسیاری از علما و محدثین مشهور از این شهر برخاسته‌اند. از زمان صفویه مدارس علمیه فراوانی با موقوفات کافی در قم احداث شد که همواره عده‌ای از طلاب علم دینی در آنها مشغول تحصیل و تدریس بوده‌اند. در زمان قاجاریه نیز چند مدرسه در قم ساخته شد که هنوز دایر است.
در سال 1340 هجری قمری مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حائری، از مراجع بزرگ، به دعوت مرحوم حاج میرزا محمد فیض قمی ( آیت الله فیض ) از اراک به قم مهاجرت کرد و با ورود علمای دیگر به این شهرستان، حوزه روحانیت بنیاد نهاده شد.

اولین جرقه انقلاب اسلامی ایران نیز در 15 خرداد 1342 به رهبری رهبر کبیر انقلاب در قم زده شد که در بهمن 1357 به سرانجام رسید.