مقدمه
تیره کاسنی یا گل مینا یکی از تیره‌های بزرگ
گیاهان دو لپه‌ای است. این گیاهان عموما علفی ، به ندرت چوبی و یا پیچان بوده دارای برگهای متناوب و ساده یا کم و بیش با پهنک بریده و به اشکال مختلف هستند. این تیره حدود 1000 جنس با 20 هزار گونه دارد که تقریبا در تمام سطح کره زمین پراکنده هستند. جنس گل قاصد (Taraxacum) به زیر تیره زبانه گلیها تعلق دارد.
اختصاصات دستگاه رویشی
در این گیاهان انواع حالات رویشی از علفهای فصلی و یکساله دیده می‌شود.
برگها تقریبا دارای اشکال بسیار متنوع هستند و همه گونه سازش ممکن با محیط را حاصل کرده‌اند و وجه مشترک آنها نداشتن گوشوارک است.
ساقه بسیار کوتاه است و برگهای آن که به صورت طوقه‌وار در سطح زمین قرار دارند به شدت بریده‌اند.
اختصاصات دستگاه زایشی
از آنجا که بر سطح
گل آذین کپه این گیاهان ، گلهای بی‌شماری قرار دارند، کپه‌ها را گلهای مرکب می‌نامند.
ساختار کپه و گلهای آن
گلهای تشکیل دهنده کپه معمولا وقتی
فلورون خوانده می‌شوند که نر ماده و پنج پر بوده و دارای 5 کاسبرگ ، 5 گلبرگ ، 5 پرچم و 2 برچه باشند. در این گیاهان ، پس از
گرده افشانی و لقاح ، کاسه همزمان با تشکیل
فندقه‌ها رشد کرده و به اندامی برای پراکنش فندقه‌ها تبدیل می‌شود که به صورت جقه‌ای از تار کرکهای پر مانند یا صاف است. گلهای زبانه‌ای واجد جام سه دندانه تا حد زیادی با گلهای دارای جام دو لبه‌ای قابل قیاس هستند که در آنها جام گل تا 3/2 طول شکافته است لب بالایی آنها عملا رشد نمی‌کند.
گرده افشانی
گرده افشانی در این تیره توسط
حشرات ، با حداکثر تکامل گل آذین در این تیره ، امری بسیار سازش یافته است. خود باروری در این گیاهان تقریبا بسیار نادر است زیرا معمولا رسیدن
دانه گرده و شکوفایی بساکها قبل از آمادگی
کلاله برای پذیرش دانه‌های گرده صورت گرفته و پایان می‌یابد.
میوه و دانه
میوه در این گیاهان به صورت فندقه‌ای است که راس آن ممکن است برهنه و فاقد کرک باشد. فندقه‌ها در انتها دارای جقه‌ای از کرکهای متعدد هستند. جقه کرکها در فندقه‌ها برای پراکنش آنها به مسافات نسبتا دور بوسیله باد اندامی تمایز یافته‌اند. مثلا فندقه‌های گل قاصد بوسیله باد تا کیلومترها دور از محل اصلی برده می‌شوند.
اختصاصات تشریحی
- دسته‌های چوب و آبکش عموما در اطراف مغز دارند و غالبا به آوندهای غربالی کاهش یافته‌اند.
- دستگاه ترشح کننده به صورت لوله‌های مفصل‌دار ، منشعب و شبکه مانند است که غالبا در محل آوندهای غربالی قرار دارند.
- گیاهان این زیر تیره از لحاظ اختصاصات تشریحی خصوصا به تیره گل استکانی و لوبلیاسه نزدیک هستند.
خواص دارویی
ریشه این گیاه دارای ماده‌ای به نام
Taraxacine ، کولین ، یک ماده رزینی ،
قندهای مختلف و
اسیدهای چرب است. ریشه گیاه اگر در پاییز از زمین خارج گردیده و در هوای آزاد خشک شود، دارای موادی نظیر
موسیلاژ و
تانن است. برگ این گیاه دارای Taraxacine ، اینوزیت ، موسیلاژ و قندهای مختلف است. ریشه و برگ این گیاه دارای اثر مقوی معده ، مدر ، ضد اسکوربوت ، تصفیه کننده خون و صفرا‌بر است. به علاوه برای مبتلایان به
بیماری قند مفید تشخیص داده شده است. در استعمال خارج ، قرار دادن قطعات له شده ریشه و برگ بر روی زخم و جراحات موجب التیام و حفاظت آن می‌گردد.
مباحث مرتبط با عنوان
