دید کلی
ما همیشه تصور میکنیم که
کاغذ زود آتش میگیرد و میسوزد. اما اگر به شما بگویند میتوان در داخل یک کلاهک کاغذی
تخم مرغ پخت، باورتان میشود؟
چند آزمایش
یک ورق کاغذ پوستی کلفت بردارید، کلاهکی بسازید و به یک حلقه سیمی محکم کنید. داخل این قابلمه کاغذی
آب بریزید و آن را روی شعله آتش قرار دهید. یقین حاصل خواهید کرد که
آتش به کاغذ صدمهای وارد نمیکند.
به عنوان آزمایشی دیگر ، یک نوار باریک کاغذی را به دور میخ یا سیم کلفت آهنی محکم بپچید و بعد آن را روی شعله آتش نگه دارید. شعله به کاغذ میخورد و حتی آن را از دود سیاه میکند، اما کاغذ نمیسوزد.
حقیقت چیست؟
- حقیقت این است که آب در ظرف باز تا نقطه جوش یعنی 100 درجه سانتیگراد گرم میشود. از طرفی ظرفیت گرمایی آب (میزان گرمایی که آب لازم دارد تا دمای آن یک درجه تغییر کند) زیاد است. پس حرارت اضافی کاغذ را جذب میکند و نمیگذارد درجه حرارت کاغذ به میزان قابل ملاحظهای بالا رود و کاغذ مشتعل شود. حتی اگر شعله با کاغذ تماس پیدا کند، کاغذ نمیسوزد.
- در مورد سیم و کاغذ هم مسئله مشابه مورد فوق است. قابلیت هدایت حرارت فلز زیاد است و گرمای رسیده به کاغذ را سریعا جذب میکند. پس کاغذ نمیسوزد، چون به دمای اشتعال نمیرسد.
- به همین ترتیب میتوان پلمپ داخل قوطی مقوایی را ذوب کرد. فقط باید شعله را از زیر آن قسمت از مقوا بگیرید که مستقیما با سرب تماس دارد. فلز قابلیت هدایت حرارتی بالایی دارد، پس به سرعت حرارت مقوا را جذب میکند. از طرفی دمای ذوب سرب حدود 335 درجه است، پس حرارتی که ما میدهیم برای شعلهور ساختن کاغذ کافی نیست.
- همین طور در گذشته در مسلسلهای آبی ، برای جلوگیری از ذوب شدن اسلحه از آب استفاده میکردند.
خطر!
آزمایش تاسف آوری که برخی اشخاص بیحواس انجام میدهند، این است که سماوری را بدون آب روشن میکنند و در نتیجه لحیم سماور ذوب میشود.
لحیم کاری سماور زودگداز است. وقتی سماور پر از آب است و آب گرمای شعله را گرفته و گرم میشود، در نتیجه لحیم نمیسوزد. اما وقتی سماور خالی از آب است، همه حرارت به لحیم منتقل میشود و سماور میسوزد.
همچنین ببنید