مقدمه
فرا روانشناسی که همواره در بحث از هشیاری و حالتهای مختلف هشیاری ، اشارهای نیز به آن میکنند شاخهای است که با توانائیهای خارقالعاده و غیرطبیعی انسانها سر و کار دارد و به دو پرسش میخواهد پاسخ دهد:
- اینکه آیا آدمیان میتوانند از راههایی غیر از حواس پنجگانه خود اطلاعاتی بدست آورند؟
- آیا میتوان از طریق ذهن بر رویدادهای طبیعی اثر گذاشت؟ پدیدههای فرا روانی نیز یکسری تجریبات ذهنی و ادعاهای مبهم برخی افراد میباشند.
تاریخچه فراروانشناسی
چنین تجریبات و پدیدههایی در همه زمانها و در همه فرهنگها و جوامع گزارش شدهاند و اکثرا هم شبیه هم هستند. درباره پیدایش شاخه فرا روانشناسی که چنین پدیدههایی را بررسی و مطالعه میکند، باید گفت که تا نیمه دوم قرن 19 ، چنین پدیدههایی را از نظر علمی غیر ممکن میدانستند. اما معدودی از پیشگامان که به محققان روحی مشهور شدند باعث پیدایش شاخه فرا روانشناسی شدند و انجمنهایی را برای بررسی علمی اینگونه پدیدهها تاسیس کردند.
سیر تحولی رشد انجمنها
اولین انجمن در سال 1882 در انگلستان پایه ریزی شد که تلاش عمده آن این بود که ادعاهای یک فرقه به نام فرقه روحگرایی را بیازماید. این فرقه ادعا میکند که به کمک مدیومها یا واسطهها ، یک شخص زنده میتواند با دنیای متعلق به ارواح مردگان ارتباط برقرار کند. بعدها ویلیام جیمز از آمریکا و ویلیام مکدوگال از انگلستان آزمونهایی را برای تلهپایی طرح کردند و بالاخره در سال 1935 بود که مرکزی دایمی برای تحقیقات فرا روانی تاسیس گردید که مدیریت آن بر عهده
جوزف بنکس راین بود. از آن زمان به بعد ، آزمایشهای متعددی در زمینه پدیدههای فراوانی انجام شده است که فقط تعداد کمی از آنها امیدبخش بوده و چنین پدیدههایی را تائید کردهاند.
پدیدههای فرا روانی
بیشتر دانشی که ما در مورد جهان بدست میآوریم از راه این حواس به ما انتقال مییابد و بنظر میرسد حواس پنجگانه پایه تمام آگاهی ما از انسان میباشد. و اما پدیدههای فرا روانی یکسری ادعاهای مبهم و اسرار آمیز درباره ذهن هستند که توجه عامه مردم را به خود جلب کردهاند. این پدیدهها نوعی فرایند تبادل اطلاعات و انرژی هستند که در حال حاضر با علوم شناخته شده قابل توضیح نیستند. عالم این موارد در شاخهای به نام فرا روانشناسی مطالعه و بررسی میشوند.
پدیدههای فراروانی
ادراک فراحسی
یعنی آگاهی نسبت به چیزی خارج از وجود شخص بدون استفاده از حواس معمولی. ادراک فراحسی شامل موارد زیر است:
- تلهپاتی که انتقال فکر از شخصی به شخص دیگر ، بدون استفاده از حواس پنجگانه است مانند: شناسایی کارت بازی که کل دیگری فقط به آن فکر کرده است.
- روش بینی: شناسایی ماهیت یک شی یا یک حادثه واقعی بدون دیدن با چشم. قبل شناسایی کارت بازی پنهان شده که ماهیتش برای هیچکس معلوم نیست.
- پیشگویی: که آگاهی از یک حادثه قبل از وقوع آن است مثل پیشگویی آمدن شماره خاصی در ریختن تاس
یکی از تجربیات فرا روانی ، رویای صادقانه است. مثلا پدری در رویا جزئیات تصادف پسرش را با ماشین میبیند و بعد ثابت میشود ، تصاویر دیده شده با تمام جزئیات درست بودهاند. تصور حضور کسی و حضور ناگهانی او ، یا خواب دیدن مرگ کسی و در گذشت او نیز از اینگونه موارد به شمار میروند.
تاثیر فیزیکی ذهن بر اشیا
مثلا استفاده از نیرو و قدرت ذهن برای حرکت دادن اشیا اشخاص.
مفاهیم مرتبط با فرا روانشناسی
از مفاهیم مرتبط با فرا روانشناسی ،
هیپنوتیزم است که زمانی در زمره سحر و جادو به شمار میآمد. در هیپنوتیزم ، کسی که علاقمند و آماده همکاری است، بخشی از کنترلی را که بر رفتار خود دارد و به هیپنوتیزم کننده واگذار میکند و تحریفاتی را در واقعیت میپذیرد. این کار با تمرکز او بر شی معین یا با تلقین خوابآلودگی به او انجام میشود در چنین حالتی فرد ، برنامهریزی کردن را متوقف میکند و تخیلات به آسانی برانگیخته میشوند. فرد ، کمتر واقعیت را میآزماید و فقط به صدا و سخنان هیپنوتیزمکننده توجه میکند و آنها را میپذیرد. مثلا در بررسی تسکین درد از راه هیپنوتیزم ، با وجودی که درد هنوز ادامه دارد، فرد ، تلقین هیپنوتیزمکننده را در موردهایی از درد میپذیرد و فقدان درد را اعلام میکند.
چشم انداز یا آینده بحث
در کل ، روانشناسان باور ندارند که چنین پدیدههایی با روش علمی قابل مطالعه و بررسی باشند. دلایل این بدبینی در درجه اول این است که در صورتی که نتیجه یک مورد از چنین پیشگوییهایی درست از آب درآید، بلافاصله آن را گزارش میکنند در حالی که تعداد زیادی از موارد که پیشگوییها درست از آب در نمیآیند گزارش نمیشوند. در درجه دوم باید ذکر کرد که انجام آزمایشهایی متعدد در مورد این پدیده ها آسان نیست. در حال حاضر آن چه درست به نظر میرسد این است که علم بارها نشان داده است که هنوز ناشناختههای زیادی وجود دارد. و پدیدههای فرار روانی نیز جزء این موارد میباشند که علم هنوز از اسرار این پدیدهها و چگونگی وقوع ادراک فراحسی پرده برنداشته است.
مباحث مرتبط با عنوان