دیدکلی
در این نوع طبقه بندی
ماسه سنگها بر اساس بافتشان به دو گروه تقسیم‌می‌شوند. گروه اول ماسه سنگهایی هستند که ذرات ماسه موجود در آنها زیاد بوده و کمتر از 15%
ماتریکس در آنها مشاهده می‌شود. گروه دوم ، ماسه سنگهای کثیف بوده و حاوی بیش از 15%ماتریکس در بافت خود می‌باشند.
گروه اول
این نوع ماسه سنگ دارای ماتریکس کمی می‌باشند. برای طبقه بندی اینها از مثلثی استفاده می‌کنند که رئوس این مثلث از
کوارتز ،
فلدسپات و
خرده سنگ تشکیل شده است. اگر ذرات کوارتز بیشتر از 95% ذرات سنگ را تشکیل دهد، سنگ را
کوارتز آناریت می‌نامند. اگر بین 5 تا 25 درصد ذرات تشکیل دهنده سنگ از جنس فلدسپات و مقدار آن نیز از خرده سنگها بیشتر باشد، سنگ را ساب آرکوز می‌نامند.
اگر خرده سنگهای موجود در سنگ در حدود 5 تا 25% بوده و مقدار آنها نیز از فلدسپاتها بیشتر باشد، سنگ را سنگ ساب لیتارنایت می‌نامند. در صورتی که بیش از 25% ذرات تشکیل دهنده سنگ از جنس فلدسپات باشد و مقدار آن نیز از درصد خرده سنگها بیشتر باشد، سنگ را آرکوزیک آرنایت می‌نامند. در طبقه بندی
پتی جان ،
آرکوز در این محدوده قرار می‌گیرد. چنانچه بیش از 25 درصد ذرات سنگ از
انواع خرده سنگها باشد و مقدار درصد فلدسپات در این سنگ کمتر از درصد خرده سنگها باشد، سنگ را لیتیک آرنایت می‌نامند.
فلدسپاتیک لیتیک آرنایت
اگر درصد فلدسپاتهای موجود در سنگ بیش از 25 درصد کل ذرات موجود در آن باشد، ولی مقدار فلدسپاتها کمتر از مقدار خرده سنگهای موجود در سنگ باشد، سنگ حاصله را فلدسپاتیک لیتیک آرنایت می‌نامند.
تقسیم بندی لیتیک آرنایت‌ها
اگر سنگ در گروه لیتیک آرنایت‌ها قرار گیرد می‌توان سنگ را مجددا بر اساس نوع سنگهای موجود تقسیم بندی کرد. برای این کار باید مقدار خرده سنگهای موجود را دوباره به درصد جدید تبدیل کنیم و بر اساس خرده سنگهای موجود در سنگ آنها را نامگذاری کنیم. اگر خرده سنگها بیشتر از نوع
ولکانیکی باشند، نام سنگ ولکانیک آرنایت خواهد بود. اگر میزان خرده سنگهای آدمکی بیشتر از انواع دیگر باشد، کالک لیتایت و اگر خرده سنگها از نوع
دگرگونی باشند، سنگ فیلارنایت نامیده می‌شود.
گروه دوم
این نوع
ماسه سنگها حاوی ماتریکس زیادی باشند، بطوری که میزان ماتریکس موجود در سنگ از 15%بیشتر باشد، برای نامگذاری این سنگها از واژه
واک استفاده می‌کنند. در این تقسیم بندی نیز از مثلثی استفاده می‌شود که در رئوس آن
کوارتز ،
فلدسپات و
خرده سنگ قرار دارد و بر اساس مقادیر و درصدهای این اجزا ، سنگها را نامگذاری می‌کنند.
فلدسپاتیک گری‌وک (Feldspatic Gray Wackes)
اگر بیشتر ذرات تشکیل دهنده سنگ از جنس فلدسپات باشد، سنگ را فلدسپاتیک گری وک می‌نامند.
لیتیک گری‌وک (Lithic Gray Wackes)
اگر سنگ بیشتر از خرده سنگها تشکیل شده باشد و به عبارت دیگر خرده سنگها مهمترین ذرات تشکیل دهنده سنگ باشند، سنگ را لیتیک گری‌وک می‌نامند.
کوارتز وک (Quartz Wackes)
این واژه برای سنگهایی بکار برده می‌شود که بیش از 95% ذرات تشکیل دهنده سنگ از
کوارتز بوده و مقدار
ماتریکس موجود در این سنگها بیشتر از 15% می‌باشد. این گروه از سنگها نسبت به سنگهای وکی دیگر کمیاب تر می‌باشند.
اشکالات تقسیم بندی پتی جان
بطور کلی این تقسیم بندی بر اساس جنس ذرات و مقدار ماتریکس موجود در سنگ می‌باشد و از محیط
رسوبگذاری این سنگها مستقل می‌باشد. در طبقه بندی پتی جان نیز مانند
طبقه بندی فولک برای نامگذاری سنگها ،
سیمان را در نظر نمی‌گیرند. در طبقه بندی سنگهایی که ماتریکس آنها بیشتر از 15% می‌باشد و در خانواده وکها قرار می‌گیرند، باید توجه کرد که ذرات ریز ممکن است تجزیه کانیها یا خرده سنگهای ناپایدار تشکیل شده باشند که این
ذرات دانه ریز را باید از ماتریکس دانه ریز تفکیک کرد. گاهی اوقات این تفکیک مشکل بوده و ذرات ریز حاصل از کانیها و خرده سنگها را جز ماتریکس در نظر می‌گیرند که این کار باعث ایجاد اشکالاتی در نامگذاری و طبقه بندی سنگها می‌شود.
گلسنگ یا مادستون
سنگهایی که بیش از 75% ماتریکس داشته باشند، یعنی ماتریکسها ذرات اصلی سنگ را تشکیل دهند و بقیه ذرات به صورت فرعی درآیند، سنگ را
مادستون یا گلسنگ می‌نامند.
مباحث مرتبط با عنوان
