دیدکلی

فولک ماسه سنگها بر اساس درصد کانی‌های تشکیل دهنده سنگ تقسیم بندی کرده است. در این طبقه بندی از مثلثی که در رئوس آن 3 حروف Q ، F و R نوشته شده است استفاده می‌شود. قطب Q شامل انواع کوارتز و متا کوارتزیت بوده ، ولی شامل چرت نمی‌شود. قطب F شامل انواع فلدسپات پتاسیم یا سدیم یا کلسیم به اضافه خرده‌های گرانیتی و گنایسی است.

قطب RF یا R شامل انواع خرده سنگ‌ها از قبیل چرت ، اسلیت ، شیست ، خرده‌های ولکانیکی ، سنگ آهک ، ماسه سنگ و غیره می‌باشد. در این طبقه بندی درصد ماتریکس ، سیمان شیمیایی ، گلاکونیک ، فسفاتها ، فسیل‌ها ، کانی‌های سنگین ، میکا و ... در نظر گرفته نمی‌شود. بعد از تعیین مقادیر Q ، F و RF در سنگ ، آنها را به درصد تبدیل کرده و بعد از تعیین درصدها و محاسبه نسبت F/RF ، اسم سنگ را بدست می‌آورند.

کوارتز آرنایت (Quartz arnite)

در این نوع سنگ باید مقدار Q بیش از 95٪ ذرات اصلی سنگ باشد.

ساب آرکوز (Sabarkose)

اگر بین 5 تا 25 درصد ذرات اصلی تشکیل دهنده سنگ در قطب F قرار گیرد و مقدار F بیشتر از R باشد، سنگ حاصله ساب آرکوز نامیده می‌شود.

آرکوز (Arkose)

آرکوز عبارت از سنگی است که بیش از 25٪ ذرات آن را فلدسپات تشکیل داده و نسبت بین F/RF از 1/3 بیشتر می‌باشد.

لیتارنایت (Litharnite)

لیتارنایت سنگی است که بیش از 25٪ ذارت آن در قطب R بوده و نسبت بین F/RF از 3/1 کمتر است.

لیتیک آرکوز (Lithico arkose)

در صورتی که نسبت F/RF بین 1/1 تا 1/3 باشد، سنگ را لیتیک آرکوز می‌نامند.

فلدسپاتیک لیتارنایت (Feldespatic litharnite)

این واژه هنگامی بکار می‌رود که نسبت F/RF بین 3/1 تا 1/1 باشد.

ساب لیتارنایت (Sublitarnite)

اگر بین 5 تا 25 درصد ذرات اصلی تشکیل دهنده سنگ از نوع خرده سنگ‌ها باشد و مقدار آنها از فلدسپات‌ها بیشتر باشد نام سنگ ساب لیتارنایت خواهد بود.

تقسیم بندی‌های ریزتر سنگ‌های حاوی خرده سنگ

اگر بعد از محاسبه نام سنگ یکی از اسامی لیتارنایت ، ساب لیتارنایت و یا فلدسپاتیک لیتارنایت باشد، مقدار خرده سنگ‌های موجود در سنگ را به درصد جدید تبدیل کرده و به روی مثلث دیگری بر اساس این درصد جدید می‌توان نام سنگ را مشخص کرد. اگر جنس خرده سنگ‌ها از نوع ولکانیکی باشد، سنگ را ولکانیک آرنایت (Volcanic aernite) و اگر از جنس دگرگونی باشد، فیلارنایت (phillarnite) و اگر رسوبی باشد، سدیمنت آرنایت یا سدآرنایت (Sediment arnite or Sedarenite) می‌نامند.

تقسیم بندی سد آرانایت‌ها

اگر نام سنگ در قسمت سد آرانایت‌ها قرار بگیرد می‌توان دو مرتبه مقدار خرده سنگ‌های رسوبی را به دو درصد جدید تبدیل کرده و نام سنگ را بر روی مثلث دیگری مشخص نمود. اگر خرده سنگ‌ها بیشتر از نوع چرت باشد، سنگ را چرت آرنایت (Chert-arnite) و اگر بیشتر از نوع آهک باشد، کالک آرنایت (Calc-arnite) و اگر از جنس ماسه سنگی یا شیلی باشد، سنداستون آرنایت و یا شیل آرنایت (Sandstan-arnite or Shale arnite) می‌نامند.

نامگذاری دقیق و توصیف بیشتر ماسه سنگ‌ها

تقسیم بندی‌های ذکر شده بر اساس کانی‌های تشکیل دهنده سنگ می‌باشد. برای نامگذاری دقیق و توصیف بیشتر ماسه سنگها ، فولک معتقد است که علاوه بر نام اصلی سنگ باید 4 خاصیت مهم را در توصیف ماسه سنگ‌ها در نظر گرفت تا بتوان آنها را دقیقا از یکدیگر تفکیک نمود. این چهار خاصیت شامل اسم اندازه ذرات تشکیل دهنده سنگ ، سیمان یا سیمان شیمیایی موجود در سنگ ، بلوغ بافتی در سنگ ، عناصر فرعی از قبیل گلاگونیت و غیره است.

مباحث مرتبط با عنوان

• آرکوز
• اسم اندازه ذرات تشکیل دهنده سنگ
• اسلیت
• انواع کوارتز
• بلوغ بافتی در سنگ
• چرت
• سیمان
• سیمان شیمیایی
• سنگ آهک
• سنگ دگرگونی
• سنگ رسوبی
• شیست
• شیل
• فسیل
• فلدسپات پتاسیم
• فلدسپات سدیم
• فلدسپات کلسیم
• کوارتز آرنایت
• گرانیت
• ماسه سنگ
• متا کوارتزیت
• لیتارنایت