صهیب بن سنان رومی، عراقی تبار و از ساکنان
دجله (نزدیک موصل عراق) بود. مادرش سلمی، دختر قعیده خزاعی و پدرش سنان بن مالک ربعی نمری، کارگزار کسری در منطقه « ابله » بود.
صهیب در کودکی در یکی از جنگهای
روم و
ایران به اسارت رومیان درآمد و در روم بزرگ شد. به همین جهت در سخن گفتن به عربی چندان مسلط نبود.
یکی از افراد قبیله کلب او را از رومیان خرید و در مکه به
عبدالله بن جدعان فروخت. عبدالله نیز صهیب را آزاد ساخت.
صهیب در سال نخست
بعثت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم حدود 20 سال داشت. همانند سایر جوانان مکه مجذوب اسلام شد و در هنگام اقامت
رسول خدا در خانه ارقم، به نزد پیامبر رفت و مسلمان شد. از این رو شکنجه زیادی را توسط مشرکین
قریش تحمل کرد.
وی از آخرین مسلمانانی بود که به
مدینه هجرت کرد. در هنگام برقراری عقد اخوت اسلامی، پیامبر بین او و حارث بن حمسه انصاری
پیمان برادری بست. وی پس از آن در
جنگ بدر،
احد،
خندق و سایر جنگ های دیگر در کنار پیامبر شرکت کرد؛ اما پس از رحلت پیامبر از مسیر حق منحرف گشت و از بیعت با
امیرالمؤمنین علی علیه السلام سر باز زد. نقل است که
عمر سخت به وی علاقمند بود و پیش از مرگش وصیت کرد که صهیب با مردم نماز بگزارد. او نیز به عمر علاقمند بود و بعد از درگذشت عمر به شدت گریست.
امام صادق علیه السلام فرمود:«
بلال بندهی صالح و صهیب بندهی بدی بود.»
نیز فرمود:« خداوند بلال را رحمت کند که ما اهل بیت را دوست میداشت و صهیب را لعنت کند که با ما خاندان رسالت دشمنی میورزید.» روایات دیگری نیز در مذمت وی در تاریخ ثبت شده است.
سرانجام، صهیب در
ماه شوال سال 38 قمری در هفتاد سالگی درگذشت.
منابع:
اسدالغابه، ج 3، ص 36، الطبقات، ج 3، ص 226، قاموس الرجال، ج 5، ص 517/ سفینه البحار، ج 5، ص 30/ معجم رجال الحدیث، ج 9، ص 142.
