شهابوارهها اجرامی هستند که در فضای بین سیارهای در حال گردشند و ممکن است با زمین برخورد کنند. هنگامی که با سرعت 1170 کیلومتر در ساعت وارد بخش بالایی جو میشوند، تبدیل به شهاب میشوند و در ارتفاع بین 110 و 70 کلیومتری دنبالهای نورانی از خود باقی میگذارند. وقتی این اجرام به زمین میرسند، شهاب سنگ نامیده میشوند. |
|
دید کلی
شهاب یک ذره کوچکی است که معمولا به اندازه یک دانه شن بوده و در
فضای بین سیارهای حرکت میکند. چنانچه با
زمین برخورد نماید، به علت سرعت زیادش در اثر اصطکاک با هوا تا حد سفید شدگی گرم میشود و مولکولهای گازی را یونیزه کرده و باعث تشعشع نور میشود. تقریبا تمام شهابها قبل از اینکه به سطح زمین برسند، تحلیل میروند و بعضی اوقات یک شهاب بزرگ و بسیار روشن در آسمان ظاهر میشود که ممکن است در حین پرواز شکسته شده یا حتی منفجر گردد.
سرعت شهاب
سرعت یک شهاب نسبت به یک ناظر زمینی ، جمع سرعت مداری شهاب و زمین است. زمین در روی مدار بیضی خود با سرعت متوسط 30 کیلومتر در ثانیه حرکت میکند (
حرکت انتقالی زمین). چنانچه یک شهاب در یک مدار سهمی شکل حرکت کند، سرعت آن در نزدیکی زمین تقریبا 42 کیلومتر در ثانیه است. در صورتی که سرعتهای دو مدار در خلاف جهت یکدیگر باشد، سرعت نسبی شهاب در موقع ورود به جو زمین برابر 72 = 30 + 42 کیلومتر در ثانیه است.
سنگهای آسمانی
شهابها پس از ورود به جو زمین سریعتر از مولکولهای هوا حرکت میکنند. وقتی که به طرف زمین میآیند، هوا را در جلو خود فشرده کرده و به اندازهای گرم میشوند که لایه سطحی آنها ذوب گردیده و از بین میروند. اغلب شهابها قبل از رسیدن به زمین کاملا نابود میشوند. آنهایی که به زمین میرسند، به نام سنگ آسمانی (شهاب سنگ) معروفند.
سنگهای آسمانی بسیار کوچک
اصطلاح سنگهای آسمانی بسیار کوچک به شهابهایی اطلاق میشود که به اندازهای کوچک هستند که بدون هیچ تخریبی از جو زمین عبور میکنند. اندازه چنین ذراتی در حدود 3 یا 4 میکرون است.
حفرههای شهابی
در صبح 12 فوریه 1947 یک سنگ آسمانی در دامنههای صخرهای در شرق سیبری سقوط کرد. هیئت اعزامی به سرپرستی وی. جی. فسنکوف (V. G. fessenkov) بیش از 100 حفره بزرگ و کوچک که بزرگترین آنها عمقی در حدود 15 تا 20 متر و قطر 40 متر داشت، پیدا کردند. جرم شهابهایی که برای بوجود آمدن حفرههای شهابی کافی باشند، در حدود 10
9 گرم و حجم آن تقریبا 10 متر مکعب است.
مباحث مرتبط با عنوان