شهاب الدین یحیی بن حبش بن امیرک سهروردی معروف به
شیخ اشراق در سال 546 هجری قمری، در دهکده سهرورد از توابع
زنجان به دنیا آمد. از این دهکده مردان نامدار دیگری نیز در عالم
اسلام برخاسته اند.
تحصیلات مقدماتی را در
مراغه، نزد "مجدالدین جیلی" به پایان رسانید.
(مراغه همان شهری است که چند سال بعد
هلاکو خان مغول در آن به اشاره
خواجه نصیر الدین طوسی رصد خانهای ساخت که شهرت جهانی پیدا کرد.)
سهروردی پس از آن به
اصفهان رفت که در آن زمان، مهم ترین مرکز علمی در
ایران بود و تحصیلات صوری خود را در نزد "ظهیر الدین قاری" به اتمام رسانید.
مایه شگفتی است که یکی از همدرسان وی در اصفهان، "
فخر الدین رازی" از بزرگترین مخالفان
فلسفه بود. و هنگامی که سال ها بعد و پس از مرگ سهروی نسخه ای از کتاب "
تلویحات" وی را به او دادند، آن را بوسید و به یاد دوست قدیم مدرسه خود که راهی چنان مخالف راه وی برگزیده بود، اشک از دیده فرو ریخت.
سهروردی پس از پایان تحصیلات رسمی، به سفر کردن در داخل ایران پرداخت و از بسیاری از مشایخ
تصوف دیدن کرد و بسیار مجذوب آنان شد. در واقع در همین دوره بود که به راه تصوف اقتاد و دوره های درازی را به اعتکاف و عبادت و تامل گذراند.
سفرهای وی رفته رفته گسترده تر شد و به
آناتولی و
شامات نیز رسید و در این سفر، مناظر شام «سوریه» او را بسیار مجذوب خود نمود.
در یکی از سفر ها از
دمشق به
حلب رفت و در آنجا با "ملک ظاهر" پسر "
صلاح الدین ایوبی" (سردار معروف مسلمانان در
جنگ های صلیبی) ملاقات کرد.
ملک ظاهر که محبت شدیدی نسبت به
صوفیان و
دانشمندان داشت، مجذوب این حکیم جوان شد و از وی خواست که در دربار وی در حلب ماندگار شود.
سهروردی که عشق شدیدی نسبت به مناظر آن دیار داشت، شادمانه پیشنهاد ملک ظاهر را پذیرفت و در دربار او ماند.
اما سخن گفتن های بی پرده و بی احتیاط بودن وی در بیان معتقدات باطنی در برابر همگان، و زیرکی و هوشمندی فراوان وی که سبب آن می شد که با هر کس بحث کند، بر وی پیروز شود، و نیز استادی وی در فلسفه و تصوف، از عواملی بود که دشمنان فراوانی مخصوصا از میان علمای قشری برای سهروردی فراهم آورد.
عاقبت به دستاویز آن که وی سخنانی برخلاف اصول دین می گوید، از ملک ظاهر خواستند که او را به قتل برساند، و چون وی از اجابت خواسته آن ها خودداری کرد، به صلاح الدین ایوبی شکایت بردند.
صلاح الدین که به تازگی
سوریه را از دست
صلیبیون بیرون آورده بود و برای حفظ اعتبار خود به تایید علمای دین احتیاج داشت، ناچار در برابر درخواست ایشان تسلیم شد.
به همین دلیل، پسرش ملک ظاهر تحت فشار قرار گرفت و ناگزیر سهروردی را در سال 587 هجری قمری به زندان افکند و شیخ همان جا از دنیا رفت. وی در هنگام مرگ، 38 سال داشت.
علت مستقیم وفات وی معلوم نیست.(البته مشهور آن است که سهروردی به دلیل گرسنگی از دنیا رفت.)
در ادامه نگاه کنید به: