تقسیمات تاریخی جنگها
جنگها را از نظر سنخیت شناسی تاریخی و دوران متفاوت تاریخی و همچنین بر اساس تنوع
تسلیحات نظامی به موارد زیر تقسیم نمودهاند.
جنگهای تاریخی
با رسیدن
کشاورزی و
ارتباطات به رشد کافی و پیدایش مواردی چون تقسیم کار ، انباشت سرمایه اضافی شاهد شروع دوره جدیدی از جنگها هستیم، که در آنها گروههای موجود در یک
تمدن رومی ، یونانی ، مکزیکی ، و آسیای مرکزی با یکدیگر به جدل بر میخیزند. و از بین آنها گروهی قویتر و زورمندتر از دیگران میگردد و هدایت تمدن را در اختیار میگیرد.
جنگهای دوران باستان
فتح منطقه مدیترانه بوسیله
امپراتوری روم و تهاجم موفقیتآمیز کارتاژها به رهبری
هانیبال علیه روم ، تمدن روم و یونان را متحد نمود. کلیه جنگهای پنج قرن قبل از
میلاد مسیح تا شروع دوران
قرون وسطی را
جنگهای دوره باستان نامیدهاند، که در واقع دوران
جنگ بین تمدنهای مختلف بود.
جنگهای قرون وسطی
در فاصله بین قرن پنجم بعد از میلاد مسیح تا قرن پانزده میلادی که دوران قرون وسطی نامیده میشود، جنگهایی محدود در حیطه مسیحیت با وحدتی حاصل از اخلاقیات جدید متمرکز در
آیین کاتولیک بوجود آمد. هر چند دستاورد جنگهای صلیبی که بین مسیحیان و مسلمانان بود در همین دوران اتفاق افتاده ، قسمت اعظم جنگها بین مسیحیان در جریان بود.
جنگهای دوره رنسانس
با کاهش تدریجی قدرت کشیشها ، بیداری جامعه اروپا و قیام علیه مظاهر دوران قرون وسطی ، تلاش برای کشف سرزمینهای جدید ،
دریانوردان را به اطراف و اکناف عالم روانه نمود. جنگها عامل مهمی در گسترش
تمدن غرب در سراسر جهان بود. حکومتها ارتشهای جدیدی تشکیل دادند و سربازگیری از همین دوران شروع شد.
جنگهای مذهبی و توسعه طلبانه کشورهای اروپایی بر سر مستعمرات در همین دوره جای میگیرد.
جنگهای انقلابی و ملی
انقلاب عظیم صنعتی و فشار بیش از حد بر منابع مستعمرات و
انقلاب کبیر فرانسه با شعارهای آزاد منشانه ، بیداری مستعمرات را به همراه داشت. منازعات درونی برای کسب
آزادی و مبارزات عدالت خواهانه سیاسی و اقتصادی موجب درگیریهای گوناگون بین مستعمرات و کشورهای اروپایی گردید.
جنگهای جهانی و بین المللی
درگیریهای قدرتهای بزرگ اروپایی با
جنگهای جهانی اول و دوم خسارات زیاد بر نیروهای انسانی وارد آورد، و منابع مادی را اتلاف کرد و به دنبال این جنگها تحولات عمیقی در
روابط بین الملل حاصل شد.
انواع و اقسام جنگها در دوران معاصر
مبارزه مسلحانه دو گروه یا گروههایی با هویت مشخص و معین علیه یکدیگر را جنگ داخلی تعریف کردهاند، که هدف هر یک ضربه زدن و از پای در آوردن دشمن مقابل و تحت انقیاد خود در آوردن اوست.
جنگ خارجی به مبارزهای گفته میشود که علیه نیروهای بیگانه مستقر در داخل مرزهای یک کشور صورت میگیرد.
جنگ انقلابی مرحلهای از بروز درگیری و خشونت بین نیروهای انقلابی و نظام حاکم یا دولتهای بیگانه و حامیان آن در داخل یا خارج از مرزهاست.
جنگ رهایی بخش نوعی مبارزه مبتنی بر
جنگهای چریکی یا
جنگهای کلاسیک بود. در جریان همین جنگها بود که نیروهای انقلابی ساخته و پرداخته شده برای فردای پیروزی آماده شدند.
جنگ چریکی پیکار و مبارزه نیروهای انقلابی یک کشور علیه بیگانگان یا نظام حاکم ، بر پایه عملیات رزمی گروههای خودگردان محلی است که در یک جامعه از
وحدت رویه و فرماندهی برخوردارند.
جنگهای دوران اخیر
جنگ اقتصادی جنگی است که در آن به عوض بکارگیری ابزار نظامی ، طرفین درگیر جنگ سعی میکنند با ابزار و روشهای اقتصادی یا تحریمها و پیمانهای گوناگون اقتصادی حریف را تضعیف کرده ، و از بین ببرند. یا او را تحت انقیاد خود در آورند. برای مثال تشدید
مسابقه تسلیحاتی در
دوران جنگ سرد بین کشورهای شوروی و آمریکا ، اقتصاد کشور شوروی را از رمق انداخت و موجب فروپاشی
نظام سوسیالیستی شوروی گردید.
جنگ اتمی و شیمیایی جنگی است که در آن بجای استفاده از جنگ افزارهای متعارف ، از
مواد منفجره ممنوع ،
گازهای سوزاننده ، خفه کننده ، دودزا و آتشزا استفاده میشود.
طرح دفاع استراتژیک فضایی آمریکا معروف به (S.D.I ) را جنگ ستارگان (star wars) گفتهاند، که در تاریخ 23 مارس 1983 از سوی ریگان رئیس جمهور وقت آمریکا اعلام شد.
بشر در
عصر ارتباطات شاهد شکلگیری انقلابی است که ماشینهای هوشمند قادرند او را در بسیاری از زمینههای خدماتی ، علمی ، صنعتی و
کشاورزی یاری نماید. بدون شک موجب تحول عظیمی در زندگی فردی و اجتماعی بشر خواهند شد.
نظریه برخورد تمدنها (the clash of civilization) را اولین بار
ساموئل هانتینگتون مطرح کرد، و تأثیر عمیقی در محافل سیاسی و علمی جهان بر جای نهاد. بطوری که شکلگیری بسیاری از رفتارها و سیاستهای بین المللی برخی از کشورهای غربی بر مبنای این نظریه بوده است. در این نظریه او به جهان غرب هشدار داده است که قرن آینده با رویارویی و برخورد جدی بین تمدنهای گوناگون و از آن جمله برخورد تمدنهای غرب با
اتحاد تمدنهای اسلامی و
تمدن کنفوسیوسی حتمی است.
همچنین ببینید