سلطان حسین بایَقرا
« 912-875 ق / 1506- 1470 م
«
حسین بن منصور بن بایقرا، از نوادگان
بایقرا پسر عمر شیخ تیمورى بود که بعد از
ابو سعید در
هرات به فرمانروایى نشست «875 ق / 1470 م».
دربار هرات :
دربار او یک مرکز درخشان از ادب و هنر عصر بود . به طورى که هرات کانون بزرگى از فرهنگ و دانش عصر به شمار مىرفت. وزیر دانشمند، شاعر و نویسنده اُزبک او ،
امیر علیشیر نوایى، روح واقعى این کانون و حامى و مربى دانشمندان و هنر پروران وابسته به دربار سلطان حسین بایقرا بود.
در این کانون پر آوازه افرادى همچون
عبدالرحمن جامى، شاعر و عارف نامدار،
کمال الدین بهزاد، نقاش و صنعتگر معروف، و
میر خواند مورخ مشهور عصر، درخشیدند .
همچنین پاره ای علمای معروف نیز در هرات پرورش یافتند و توسط سلطان حمایت شدند . از میان ایشان نام
ملا حسین واعظ کاشفى معروف است .
به علاوه در مدرسه بزرگى که سلطان به وجود آورد، هزاران عالم و طالب علم به حمایت سلطان و وزیرش ، سرگرم تحصیل و تحقیق و تألیف بودند.
انحطاط نهایی تیموریان ایران :
سلطان حسین بایقرا در 912 ق / 1506 م دار فانى را وداع گفت که با مرگ او، حفظ باقیمانده قدرت
تیموریان نیز غیر ممکن شد. انحطاط تیموریان که به خصوص از مرگ
شاهرخ شروع شده بود .
چنانچه همزمان با آغاز منازعات خانگى فرزندان و نوادگان
تیمور این انحطاط آغاز گشت . خصوصا که نواحى غربى ایران را از همان ایام، عرصه رقابت و نبرد دو طایفه متخاصم ترکمان شده بود .
هر کدام از این دو طایفه ، یعنی
قراقویونلو و
آق قویونلو مدتى در
آذربایجان و حتى در
عراق و
فارس حکومت و قدرت یافتند .
سرانجام خاندان
صفویه در آذربایجان و ولایت جبال( یا همان غرب و مرکز ایران فعلی ) و
عراق عجم ( یا همان ایران فعلی بدون
خراسان ) ، وارث قدرت آنها شد .
صفویه یا همان اولاد
شیخ صفى الدین اردبیلی زاهد و
صوفی ساکن و متولد
اردبیل ، بالاخره چندى بعد با تسخیر
هرات ، آخرین بازمانده قدرت تیموریان در خراسان را نیز خاتمه دادند .
مطالب مرتبط با این بحث :
