محمد بن مسلم بن عبیدالله معروف به ابن شهاب دارای کنیه ابوبکر و از بنی زهره و ملّقب به زُهری است او از تابعین است یعنی کسانی که اصحاب پیامبراکرم را دیدار کرده اند.
محدث و ده تن از اصحاب رسول خدا را دیدار کرده نزدیک به 2000 حدیث از آنان و از مردان و زنان دیگر فرا گرفته است.
مردی کوتاه قد و کم مو بود که پدرش مسلم از همراهان
مصعب بن زبیر و جدش عبیدالله از مشرکین در
جنگ بدر بوده است.
او در خدمت
عبدالملک بن مروان و
هشام بن عبدالملک و
یزید بن عبدالملک خلفاء اموی بوده و همچنین معلم فرزندان هشام بن عبدالملک بوده و چهار صد حدیث برای آنان نقل نموده است که در میان آنها یک حدیث در فضیلت
امیرالمؤمنین علیه السلام و فرزندانش یافت نمی شود زیرا که زُهری بر راه و روش و سیرة امویین سلوک می نموده و خواهان دینی و مطاع دنیوی آنان بوده است و بر این اساس علمای یمامة زُهری را در حد اعلای علم و فضیلت توصیف می کنند.
ابن ابی الحدید در شرح
نهج البلاغه از جویر بن عبدالمجید روایت می کند که من دیدم زهری و عمروة بن زبیر در مسجد النبی علی علیه السلام را نام برده و بر او انتقاد می کنند.
با این حال که آنچه که از کتب تاریخ بر می آید این است که او مردی متلون و بدون رأی و استقامت بوده که در مواردی هم به خدمت
امام سجاد علیه السلام می رسیده و مشکلات خود را بر آن حضرت عرضه می داشته و حضرت نیز پاسخ مثبت داده و او شاید کرامت هایی از آن حضرت بوده است. ولی متأسفانه هیچ یک از این ها باعث تنبّه و بیداری او نگردید و لذا هیچ یک از علماء او را تأیید نکرده و برای او ارزشی قائل نیستند.
نامه ای که امام سجاد علیه السلام در توبیخ و تنبّه او نوشته اند در کتب موجود است.
زُهری در
ماه رمضان سال 124 از دنیا رفت.
منابع:
الامام زین العابدین تألیف عبدالرزاق مقرم ص 154، اعلام زرکلی ج 2 ص 988، فرهنگ فارسی معین