توضیح کلی
زخم پپتیک عبارت است از یک خوردگی کوچک در لوله گوارش. شایعترین نوع آن (زخم
دوازدهه) در 30 سانتیمتر اول
روده کوچک بعد از معده رخ میدهد. زخم هایی که در
معده تشکیل میشوند، زخم معده خوانده میشوند. یک زخم مسری یا
سرطانی نیست. زخمها میتوانند تمامی سنین را مبتلا میکنند. زخمهای دوازدهه تقریباً همیشه خوشخیم هستند در حالی که زخم معده ممکن است بدخیم باشند.
علایم شایع
- دردی با مشخصات زیر:
- احساس سوزش، سوراخ شدن یا ساییده شدن به مدت 30 دقیقه تا 3 ساعت. درد غالباً بهصورت سوزش سردل، سوء هاضمه یا گرسنگی تعبیر میشود.
- درد معمولاً در بالای شکم ولی گاهی زیر قفسه سینه است.
- در برخی افراد درد بلافاصله پس از خوردن رخ میدهد؛ در سایرین ممکن است تا ساعتها بعد ایجاد نشود. غالباً شخص را در شب از خواب بیدار میکند.
- درد میآید و میرود. ممکن است دورههای کوتاه بدون درد جایگزین هفتهها درد متناوب گردد.
- درد ممکن است با نوشیدن شیر، غذاخوردن، استراحت یا مصرف ضد اسیدها تسکین یابد.
- کاهش اشتها و وزن (در زخم دوازدهه ممکن است افزایش وزن وجود داشته باشد زیرا افراد بیشتر میخورند تا راحتتر شوند).
- استفراغ مکرر
- مدفوع در خون
- کمخونی
علل
تقریباً تمامی زخمها ناشی از داروهای ضد التهاب غیراستروییدی، عفونت با
باکتری هلیکوباکترپیلوری یا ترشح بیش از حد اسید هستند، به نظر نمیرسد ناشی از
استرس یا اضطراب باشند.
عوامل افزایشدهنده خطر
- سابقه خانوادگی زخم
- سیگار کشیدن
- سوء مصرف الکل
- استفاده از داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (مثل آسپرین)
- خستگی یا کار بیش از حد
- رژیم غذایی نامناسب، وعدههای غذایی نامنظم و نخوردن برخی وعدهها
- گروه خونی O (برای زخمهای دوازدهه)
پیشگیری
در حدامکان از عوامل خطرزا بپرهیزید.
عواقب مورد انتظار
معمولاً با تغییر شیوه زندگی و درمان طبی علاج مییابد ولی ممکن است عود کند.
عوارض احتمالی
- سوراخ شدن (خوردگی زخم در طول جدار روده) همراه با عفونت یا خونریزی به داخل شکم بعد از آن.
- خونریزی به داخل روده
- تغییر بدخیمی در زخم
درمان
اصول کلی
- آزمونهای تشخیصی میتوانند شامل بررسیهای آزمایشگاهی خون و مدفوع، آندوسکوپی همراه با بیوپسی برای تشخیص هلیکوباکتر پیلوری ، بررسیهای رادیوگرافیک با باریوم و گاهی بیوپسی از مخاط (برای ردکردن سرطان) باشند.
- بستری کردن در بیمارستان به خاطر عوارضی چون خونریزی از زخم یا سوراخ شدگی یا انسداد شدید
- مراقبت در منزل برای بیشتر بیماران با دارو، استراحت و تغییر شیوه زندگی.
- توقف مصرف آسپرین یا داروهای ضد التهاب غیراستروییدی
- سیگار نکشید.
- مدفوع خود را هر روز از لحاظ خونریزی بررسی کنید. اگر مدفوع سیاه باشد، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
- جراحی برای برخی بیماران درصورت وجود درد ناگهانی شدید یا سایر علایمی که به نفع سوراخ شدگی باشند.
داروها
- آنتی بیوتیک ها برای ریشه کردن عفونت هلیکوباکتر پیلوری
- ضد اسیدها برای کمک به خنثی کردن اسید بیش از حد معده
- مسدودکنندههای 2 H یا مهارکنندههای پمپ پروتون برای کاهش اسید معده (ممکن است برای برخی از بیماران درمان درازمدت لازم باشد).
- داروهایی برای پوشانیدن ناحیه زخم
فعالیت
به محض بهبود علایم، فعالیتهای طبیعی خود را از سر بگیرید.
رژیم غذایی
- از یک رژیم غذایی متعادل شامل 3 وعده برنامهریزی شده منظم در روز استفاده کنید.
- از کافئین و هر غذایی که به نظر برسد علایم را بدتر کنند، پرهیز کنید.
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
- اگر شما یا عضوی از خانوادهتان علایم یک زخم را داشته باشید.
- اگر استفراغی شروع شود که خونی باشد یا نمای دانه قهوه داشته باشد.
- اگر مدفوع، خونی، سیاه یا قیری باشد.
- اگر اسهال شروع شود که ممکن است به خاطر ضد اسیدها باشد.
- اگر علیرغم درمان، درد شدید باشد.
- اگر به طور غیرطبیعی، ضعیف یا رنگ پریده باشید