نگاه اجمالی
اگر بخواهیم نظام آموزش و پرورش را به صورت یک کل یگانه و پویا درک کنیم، با دشواری مواجه خواهیم شد. اغلب تحقیقات ، اجزایی از نظام آموزش را در مرکز توجه قرار میدهند و هر یک از
رویکردهای نظری ، کانونهای توجه ویژه خود را دارند. برای اینکه بتوان تصویری کلی از نظام آموزش و پرورش بدست آورد، لازم است آنرا به صورت یک سیستم تعریف و توصیف کرد.
تعریف رویکرد سیستمی
| مفهوم پردازی یک نظام کلی ، و روابط و کنشهای متقابل اجزای گوناگون آنرا در چارچوب یک مدل ، میسر میسازد. یک چارچوب مفهومی است که در آن ، میتوان ویژگیهای مشترک بسیاری از محیطهای آموزشی را ملاحظه کرد. |
سیستم
به عنوان واحد اجتماعی مورد نظر ، ممکن است معرف یک جامعه بطور کلی ، یک
نهاد اجتماعی (مثل
خانواده یا
آموزش و پرورش) ، یک سازمان (نظیر یک مدرسه خاص) یا یک سیستم فرعی (مثل یک کلاس درس) باشد. واحد مورد مطالعه ، به عنوان سیستم ، مرکز فعالیت است. سیستم دارای ساختار و کارکردهاست. با توجه به این ویژگیها ، میتوان آنرا سازمان نامید.
سیستم یا سازمان متشکل از ساختار و کارکردهاست. ساختار آن شامل اجزا ، اجزای فرعی ، شغلها و نقشهاست. کارکردها به وظایف و مأموریتهای سیستم اشاره میکتد. فراگردها سیستم را فعال میسازند. تصمیمگیری مدیران ، ارتباطات میان اعضای سیستم و پرورش سازمانی اعضا برای کار گماری و ایفای وظیفه ، از جمله فعالیتهایی هستند که بطور مستمر در سیستم اتفاق میافتند. در یک سازمان آموزشی ، فعالیت اصلی و عمده ،
تدریس و یادگیری است.
کنش و واکنش متقابل با محیط
معنای ضمنی باز بودن سیستم این است که میان سازمان و محیط پیرامون آن ، روابط و کنش و واکنشهای متقابل وجود دارد. محیط سازمان شامل همه آن چیزهایی است که نسبت به آن خارجی بوده به طریقی سازمان را تحت تأثیر قرار میدهند. معمولا ، محیط شامل تمام سیستمهای پیرامونی است. برای یک سازمان ، محیط عبارتست از تمام سازمانهای همکار یا رقیب.
سازمان اداری
- محیط تکنولوژیکی است که تحولات آن ، عملیات سازمان را تحت تأثیر قرار میدهد.
- محیط سیاسی است که از طریق کنترل قانونی بر سازمان تأثیر میکند.
- محیط اقتصادی است که سازمان از طریق آن بودجه یا سرمایه مورد نیاز را تأمین میکند.
- محیط اجتماعی است که نگرشهایی نیز حاکم بر آن است.
- ارزشها ، هنجارها و تغییرات در جامعه است که غالبا در جنبشها و حرکتهای اجتماعی بازتاب پیدا میکند.
- تغییرات جمعیتی ، و نظایر آنها ، سیستم یا سازمان برای رفع نیازها و تأمین منابع و کسب اطلاعات به محیط خود وابستگی دارد.
انواع نظامهای آموزش و پرورشی
سیستم درونداد
سیستم یا سازمان ، از محیط خود اطلاعات ، مواد ، افکار تازه ، منابع مالی ، و افرادی برای اشتغال در آن ، بصورت درونداد ، دریافت میکند. به علاوه افرادی که در سازمان کار میکنند، به سایر سیستمها در محیط تعلق دارند، از قبیل خانوادهها و گروهها ، بعضی از دروندادهای محیطی برای بقای سازمان ، حیاتی و اجباریاند، بعضی دیگر ، چندان اهمیت یا فوریتی ندارند.
سیستم برونداد
حاصل کار سیستم یا سازمان که در اشکال مختلف به محیط بر میگردد، برونداد نامیده میشود، مثل کار تکمیل شده یک تحقیق بصورت یافتههای آن ، دانش آموختگان یک
دانشگاه ، افت تحصیلی و تولید اطلاعات یا تکنولوژی جدید و غیره.
بازخورد (Feed Back)
معنای
بازخورد به سادگی این است که سازمان با کسب اطلاعات درباره نتایج کار خود ، در فراگرد فعالیتهای خود تجدید نظر به عمل میآورد و با دریافت اطلاعات تازه از محیط ، خود را با تغییرات و نیازمندیهای محیط سازگار میسازد، مثلا مدیران یک سازمان ، وضعیت فعلی و نتایج کار را با هدفهای مطلوب مقایسه کرده به اصلاحات لازم ، اقدام میکنند یا با دریافت بازخورد از محیط ، تغییرات لازم را به عمل میآورند.
مباحث مرتبط با عنوان
