ب) روشهای کنترل و مبارزه شیمیائی :
1- روشهای فیزیکی – عوامل فیزیکی مانند حرارت (زیاد یا کم) و انواع مختلف اشعه در کنترل عوامل بیماری زای گیاهی موثرند. استفاده از گرما برای ضد عفونی خاک، ضد عفونی اندامهای ازدیاد گیاهان، عاری ساختن گیاهان از ویروس ها، خنک سازی محصولات نرم و آبدار بعد از برداشت و انواع مختلف اشعه های الکترو مغناطیسی (نور ماوراء بنفش، اشعه ایکس، گاما، آلفا و بتا) در کنترل و غالباً ممانعت از انتشار بیماریهای گیاهی موفقیت آمیز بوده اند.
2- روشهای بیولوژیکی – استفاده از موجودات زنده مثل گیاهان تله، حشرات شکارچی، باکتری خوارها، پارازیت های قارچی، پارازیت های نماتدها و غیره در کنترل بسیاری از بیماریهای گیاهی موثر هستند. انتخاب ارقام و واریته های مقاوم نیز از ارزانترین و رویهمرفته بهترین روش بیولوژیکی مبارزه با بیماریهای گیاهی می باشد.
3- روشهای شیمیائی – استفاده از سموم شیمیائی متداولترین و سریع ترین راه مبارزه با بیماریهای گیاهی در مزرعه، گلخانه و انبارها می باشد و بیشتر از سایر روشها مورد توجه قرار دارد. این مواد شیمیائی از جوانه زدن، رشد و تکثیر عوامل بیماری زا جلوگیری کرده و یا بکلی آنها را نابود می سازد. بیشتر این مواد برای مبارزه با بیماریهای شاخ و برگ و سایر اندامهای هوائی گیاه بکار می روند.برخی نیز برای ضد عفونی و حفاظت بذور، غده ها، پیازها و غیره مصرف می شوند، بعضی دیگر در ضد عفونی خاک و انبارها و یا حفاظت میوه ها و سبزی ها انبار شده از آلودگی بکار برده می شوند.
مواد شیمیائی که بصورت گرد یا محلول پاشی روی قسمتهای هوایی گیاه مصرف می شوند بیشتر به منظور مبارزه با بیماریهای قارچی و تا حدودی باکتریائی کاربرد دارند. تعداد و نوع این سموم زیاد بوده و مشتمل بر ترکیبات غیر معدنی محتوی مس، گوگرد، جیوه، روی و بسیاری قارچ کشهای آلی از قبیل دی تیو کارباماتها،(زینب، مانب ، تیرام) قارچ کش های سیستمیک (بنفشه و تیاواکس) ، مشتقات بنزن، مشتقات نیتروفنل ها دینوکارپ، ترکیبات آلی جیوه ای و مسی و انواع دیگر سموم می باشند. بعضی از قارچ کشهائی که برای گرد یا محلول پاشی شاخ و برگ مصرف دارند می توان برای ضد عفونی بذور نیز بکار برده می شوند ضد عفونی خاک توسط این سموم به کمک تراکتورهای مجهز به انژکتور و تزریق سم در عمق 15-10 سانتی متر خاک در تمام سطح مزرعه و یا در امتداد ردیفهای کاشت گیاه صورت می گیرد.
مبارزه با بیماریهای باکتریهائی معمولاً پیچیده تر است و غالباً از چندین روش مبارزه بصورت تلفیقی می بایست استفاده نمود. انتخاب بذر سالم، ضد عفونی بذور بوسیله سموم قارچ کش، استفاده از ارقام مقاوم، رعایت اصول بهداشتی، قطع اندام های آلوده گیاهان و نابود سازی آنها، جلوگیری از زخم شدن گیاه، ضد عفونی خاک و بالاخره استفاده از آنتی بیوتیک ها نظیر استرپتومایسین و یا ترامایسین و غیره جزء اصول مبارزه با بیماریهای باکتریائی محسوب می شوند.
بیماریهای ویروسی روش درمانی شیمیائی موثری تا به امروز نداشته و اکثراً عملیاتی که برای مقابله با آنها بکار میرود صرفاً روشهایی برای کاهش منابع آلودگی و یا محدود ساختن انتشار ویروسها بوسیله ناقلین آنها بوده است بطور کلی اجرای روشهایی مانند حذف منابع ویروسی (گیاهان آلوده و علف های هرز) ، تهیه بذور سالم و عاری از ویروس، استفاده از قلمه های سالم، کشت واریته های مقاوم، تغییر در برنامه های کاشت و برداشت، رعایت تناوب و آیش، کنترل حشرات ناقل و بالاخره روشهای قرنطینه ای در کنترل بیماریهای ویروسی موثر هستند.
در مبارزه با نمادتدها تمام روشهای عمده زراعی، بیولوژیکی، فیزیکی و شیمیائی می توانند بکار برده شوند. تناوب زراعی با گیاهان غیر میزبان، اجرای اقدامات بهداشتی، غرقاب کردن زمین، استفاده از واریته های مقاوم، استفاده از بخار یا آب داغ برای ضد عفونی خاک و استعمال سموم نماتدکش نظیر کلروپیکرین، متیل بروماید، نماگن و غیره در پیشگیری و کنترل نماتدها موثر هستند.
برای مبارزه با بیماریهای غیر انگلی که توسط گیاهان عالی تولید می شوند بهره گیری از کلیه روشهای مبارزه، بویژه روشهای زراعی و اقدامات بهداشتی به منظور جلوگیری از انتشارا و تولید بذر در گیاهان انگلی ، محدود ساختن و نابود کردن کانون های آلودگی در مزرعه به کمک سمپاشی با علف کشها، بریدن یا سوزاندن لکه های آلوده، شخم مکرر، استفاده از شعله، برقراری تناوب زراعی برای چندین سال در زمینهای آلوده، از بین بردن علف های هرز داخل و حاشیه مزرعه و تلفیق روشهای فوق الزامی است.
از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامهريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد