تحقیق همبستگی (Correlation) که خود زیر مجموعه تحقیقات توصیفی (غیر آزمایشی) است با این هدف انجام میشود که رابطه میان متغیرها (Variables) را نشان دهد. تحقیق همبستگی بر اساس هدف تحقیق به دسته کلی تقسیم میشود. دسته اول به تحقیقاتی مربوط میشود که هدف بررسی همبستگی دو متغیری است، بدین معنی که محقق میخواهد رابطه دو به دو متغیرهای موجود را بررسی کند.
دسته دوم تحقیقات مربوط به تحلیل رگرسیون (Regression Analysis) را شامل میشود که هدف آن پیش بینی تغییرات یک یا چند متغیر وابسته (ملاک) با توجه به متغیرهای مستقل (پیش بینی) است. و در نهایت دسته سوم مربوط به تحلیل ماتریس همبستگی (Correlafion Matrix Analysis) و آزمودن روابط ساختاری مبتنی بر نظریه ها انجام میگیرد. هر یک از این سه دسته تحقیق روش آماری خود را برای تجزیه و تحلیل لازم دارد که برخی از این روشها به دلیل پیچیدگی توسط کامپیوتر انجام میشود. |
روش تحقیق همبستگی دو متغیری
در این نوع تحقیق همبستگی هدف تعیین میزان همبستگی تغییرات دو متغیر میباشد. در اکثر تحقیقات همبستگی دو متغیری از مقیاس فاصلهای با پیش فرض توزیع طبیعی دو متغیر در جامعه برای اندازه گیری استفاده میشود و معمولا برای تجزیه و تحلیل دادهها از فرمول ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون (Pearson Product Moment Correlation Coefficient) استفاده می شود.
روش تحلیل رگرسیون
در این نوع تحقیق همبستگی هدف پیش بینی یک یا چند متغیر وابسته (که در این تحقیق ملاک نامیده میشود.) از یک یا چند متغیر مستقل (که در این تحقیق پیش بینی نامیده میشود) است. در این روش با توجه به تعداد متغیرها میتوان از مدل رگرسیون چندگانه (Multiple Regression) و مدل رگرسیون چند متغیری (Multivariate Regression) برای تجزیه و تحلیل دادهها استفاده کرد. در تحلیلهای از نوع رگرسیون متغیرهای پیش بینی را میتوان به سه روش همزمان (Simultaeous) ، گام به گام (Stewise) و سلسله مراتبی (Hierarchical) وارد تحلیل کرد.
در روش همزمان تمام متغیرهای پیش بینی باهم وارد تحلیل میشوند. در روش گام به گام اولین متغیر پیش بینی بر اساس ضریب همبستگی صفر مرتبه با متغیر ملاک وارد تحلیل میشود و پس از آن سایر متغیرهای پیش بینی برحسب ضریب همبستگی تفکیکی (Partial) یا نیمه تفکیکی (Semi - Partial) وارد تحلیل میشوند. در روش سلسله مراتبی ورود متغیرها بر اساس یک چارچوب نظری یا تجربی مورد نظر محقق صورت میگیرد. به عبارت دیگر محقق شخصا درباره ترتیب ورود متغیرها به تحلیل تصمیم گیری میکند.
روش تحلیل ماتریس همبستگی یا کواریانس
تخلیل عاملی
ماتریس همبستگی از نوع تحلیل عاملی با هدف تبین تغییرات متغیرها در عاملهای محدودتر یا تعیین خصیصههای زیر بنایی یک مجموعه از دادهها انجام میشود. این روش میتواند بر دو نوع اکتشافی (Exploratory) یا تاییدی (Confirmatory) انجام شود. در تحلیل عامل اکتشافی محقق درباره تعداد عاملهای خصیصه فرضیهای ندارد؛ در صورتی که برای روش تاییدی فرضیه ارائه میشود.
معادلات ساختاری
ماتریس همبستگی از نوع معادلات ساختاری با هدف آزمودن مدل خاصی از رابطه بین متغیرها انجام میشود. در این مدل دادهها به صورت ماتریسهای همبستگی (
کواریانس) در آمده و یک مجموعه معادلات رگرسیون بین متغیرها تدوین میشود. همچنین در مدل معادلات ساختاری اثرهای مستقیم و غیرمستقیم متغیرها به منظور شناخت روابط علی مورد محاسبه قرار میگیرند. این نوع تحلیلها بیشتر پس از فراهم آمدن نرم افزارهایی مانند EQS , LISREL امکان پذیر شده است که به تدریج کاملتر و پیچیده تر شدهاند.
تفسیر و نتایج تحقیق همبستگی
در تفسیر نتایج تحقیقات همبستگی باید به این نکته توجه داشت که همبستگی بین دو یا چند متغیر ضرورتا و الزاما به معنی
رابطه علت و معلولی بین آنها نیست و غالبا عوامل دیگری نیز وجود دارند که بر هر دو متغیر مستقل و وابسته تاثیر میگذارند. یک رابطه همبستگی بین متغیرها فقط این مطلب را بیان میکند که تغییر در یک متغیر موجب تغییر در متغیر دیگری میشود. تحقیقات همبستگی معمولا رویکردی مقدماتی برای مطالعه روابط علت و معلولی است.
مباحث مرتبط با عنوان