ویلیام جی وینرایت در واکنش نسبت به مساله
تنوع ادیان در مبحث
معرفتشناسی اصلاح شده
آلوین پلانتینجه ، که
تجربه دینی در آن نقش اساسی دارد، تنها سه وجه را ممکن میبیند:
- دیدگاه عمومی این است که ادیان هیچگونه اختلاف واقعی ندارند; همه ادیان یک چیز میگویند. اختلاف آنها در ظاهر است; حقیقت واحدی را با تعبیرها و کلمات گوناگونی بیان میکنند.
- میتوان گفت: کسانی که باورهایی مخالف با ما دارند از نظر معرفتی، از ما پایینترند. شاید دلیل آن این باشد که تواناییهای دینی آنها به واسطه گناه یا دیگر کاستیهای فرهنگی نابود شده است.
- میتوان به تفاوتهای مربوط به راههای دستیابی به باورهای سنتی و غیر سنتی توجه کرد و از طریق تفاوتهای آن راهها، نادرستی باورهای غیر سنتی را شرح داد; یعنی آنها که باورهای نادرست دارند به این دلیل است که راهی نادرست انتخاب کردهاند.
از آنجا که کسانی که در اعتقادات خود با ما مشترک نیستند به لحاظ معرفتشناختی، از مجموعهای شرایط محروماند، صحت و اعتبار دومین و سومین وجه از وجوه
وینرایت بر حسب شناخت ما از دیگر ادیان متفاوت است.
- جان هیک بر این مساله قویا استدلال میکند و تکیه وی در استدلالش بر اخلاق و معرفتشناسی است. به نظر او، اشتباه است که دیگران را به این دلیل که دیدگاههای مذهبیشان به ما تحمیل میگردد، از لحاظ معرفتی حقیرتر بدانیم. بدینسان، هیک از وجه اول دفاع میکند و تعارض مطلق را مردود میشمارد.
منبع
- فصلنامه معرفت،شماره 22 ، مقاله دکترمحمدلگنهاوزن ، ترجمه حجةالاسلام محمد حسینزاده