منو
 کاربر Online
454 کاربر online

رابطه دین با جامعه در نظر امیل دورکیم

تازه کردن چاپ
(cached)

  • دورکیم در بررسى ادیان ابتدایی پس از رد برخى تلقى‏ها از دین و معیارهایى که در دین ضرورى یا غیر ضرورى تلقى شده به نظر اصلى خود درباره دین و نقش و جایگاه امروزى آن مى‏پردازد. او معتقد است نسبت دادن حوادث طبیعى به علل غیر طبیعى، که بعضى مطرح مى‏کنند، با علم تعارض دارد و از سوى دیگر، تعریف دین به‏وسیله الوهیت و خداوند و اعتقاد به این مطلب که دین لزوما در ورایش موجودات روحانى مطرح است، را قبول ندارد و دلیل نقضى براى آن مى‏آورد. همچنین اینکه اساس دین بر ضعف و عجز بشر در مقابل عوامل و قواى طبیعى استوار و اینکه منشا دین اعتقاد به ارواح است و عقیده به ارواح هم امرى توهمى و خیالى است و لذا، اساسا دین امرى توهمى و خیالى است، از نظر دورکیم مردود مى‏باشد.

  • او قبول ندارد که پدیده‏اى ریشه‏دار با آن همه نقش ، که در تاریخ ایفا کرده است و بدان نیروى حیات بخشیده امرى خیالى و زاییده خواب و توهم باشد، بلکه دین یکى از نیروهاى نظارت درونى است که در درون افراد احساس الزام اخلاقى به هوادارى از درخواست‏هاى جامعه ایجاد مى‏کند و در موقع به خطر افتادن سامان اجتماعى به کار مى‏آید. اما بر اساس نظر دورکیم،هر پدیده یا هر امرى ذاتا مقدس یا دنیوى نیست، بلکه زمانى یکى از این دو خصلت را پیدا مى‏کند که مردم یا بر آن پدیده ارزشى قایل مى‏شوند و یا بعکس، صفاتى ذاتى به آن نسبت دهند که بر ارزش وسیله‏اى‏اش هیچ ارتباطى نداشته باشد. لذا در نگرش دورکیم به تبیین جامعه‏شناختی از دین مى‏توان دو خصلت عمده براى دین درنظر گرفت:

  • خصلت اجتماعى بودن دین که دین عبارت است از غلیان احساسات جمعى که نتیجه اجتماعى افراد در مکانى واحد (به نام کلیسا) است و موجب پیدایش نمود مذهبى و تاثیر الهام‏بخش امر مقدس در نزد افراد مى‏شود.
  • خصلت غیر خدایى دین که افراد در پرستش مذهبى خویش بى‏آنکه بدانند، در واقع خود جامعه را مى‏پرستند و از اینجاست که دورکیم در طرح خود براى بیان دین در جامعه فعلى و حل مشکل بحران اخلاقى جامعه دست‏ به شاهکار غیر معقولى مى‏زند که اساسا انسان‏ها در طول زندگى خود چیزى فراتر از جامعه، مورد پرستش قرار نداده‏اند و امروزه نیز آنچه قابل پرستش و ستایش است ‏خود جامعه است. و در نتیجه، تمام باورهاى دینى معلول علل اجتماعى است و حتى تحول و تکامل در دین نیز معلول تحول و تکامل در جامعه است.

منابع

  • لوئیس کوزر، زندگى واندیشه بزرگان جامعه‏شناسى، ترجمه محسن ص‏200; ص 198
  • ریمون آرون، مراحل اساسى‏اندیشه در جامعه‏شناسى، باقر پرهام، ص‏347; ص‏374



تعداد بازدید ها: 11426


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..