تعریف ذرات بنیادی واقعی:
ذرات بنیادی به لحاظ
نیم عمرشان و نیز پایداریشان و ظاهر شدن در واکنش ها و
پدیده های میکروسکوپیک و در کل
خواص شیمیایی و
فیزیکی خودشان در خانواده های مختلف دسته بندی و بررسی می شوند عده ای از این ذرات با فراوانی بیشتر در اغلب اوقات ظاهر می شوند و پدیده های میکرو سکوپیک را کنترل می کنند، به
ذرات بنیادی واقعی معروف هستند.
اساسا چهار دسته هیپرون وجود دارد که عبارتند از:
- هیپرون لاندا
- هیپرون سیگما
- هیپرون کسی
- هیپرون امگا
تمام هیپرون ها به ذرات هسته ای تجزیه می گردند.هر هیپرون دارای یک
ضد ذره با علامت مخالف است.دنیای
ذرات بنیادی هم از نظرتنوع ذرات و هم از نظر نوع تاثیرات و تبدیلات متقابل ، دنیای غنی محسوب می شود .
هادرون ها:
تحقیقاتی که با
شتابدهنده ها یی بزرگ انجام شده اند بطور قوی به دانش ذرات بنیادی کمک کرده اند قبل از همه اشاره ها به بزرگترین خانواده ذرات هادرون ها یعنی ذرات شرکت کننده در
برهمکنش های قوی هسته ای است ، اشاره می کنیم.
در حال حاضر چند صد از این گونه ذرات از جمله
باریون ها و
پاد باریون ها و
مزون ها شناخته شده اند.بیشتر این ذرات در نتیجه اندرکنش ها قوی هسته ای به
هادرون های دیگر وامی پاشند آنها عمر کوتاهی دارند که در فرایند های هسته ای معمول چنین زمانی ( ثانیه
23-10) را نمی توان مستقیما اندازه گرفت.اما هادرون هایی با عمر
13-10 تا
8-10 ثانیه نیز وجود دارند. برد واپاشی این ذرات با عمر دراز اندرکش های ضعیف ما کم هستند.
تعداد خیلی زیادی از هادرون ها کشف شده و گروه بندی آنها در رده ها و خانواده های مختلف ، طبیعت بنیادی آنها را مبهم جلوه می دهد.مدل کوارکی ساختار هادرون ها گروه بندی هادرون ها را در خانواده و طبیعت و ساختار این خانواده ها و همچنین دیگر خواص ساده هادرون ها را بطور خیلی طبیعی توضیح می دهد.
اصول بنیادی این مدل را می توان به شرح زیر فرمول بندی کرد:
- هادرون ها را به معنای درست کلمه نمی توان جز ذرات بنیادی به شمار آورد آنها ساختار درونی پیچیده ای دارند و مانند هسته های اتمی دستگاه های مقید و متشکل از ذرات به راستی بنیادی یا اساسی اند. عناصر اصلی ساختارهادرون ها کوارک نام دارد .
- نظام هادرونی امکان می دهد که اظهار کنیم کلیه باریونهای شناخته شده از سه کوارک و پاد باریونها از سه پاد کوارک تشکیل شده اند. در حالی که تمام مزون ها از یک کوارک و یک پاد کوارک تشکیل شده است .
دست کم شش نوع کوارک وجود دارد که هر کدام آنها حاصل
عدد کوانتومی جدید یعنی طعم هادرونی است و به صورت زیر تقسیم بندی می شوند:
- کوارک b (کوارک زیبا)
- کوارک c (کوارک افسون)
- کوارک d (کوارک پایین)
- کوارک s (کوارک شگفت)
- کوارک t (کوارک درست)
- کوارک u (کوارک بالا)
لپتونهای متنوعی کشف شدهاند که آنها براساس خواص فیزیکی و کوانتومی ویژه خود
«جرم ، بار ،
اسپین و غیره) به صورت زیر تقسیم بندی می شوند:
- لپتون های الکترون (e): اینها به نوبه خود دو دسته اند:
- الکترون ها
- نوترینوی الکترون
- لپتون های موئون: اینها نیز به نوبه خود دو دسته اند:
- لپتون های تو (T): اینها نیز دو دسته اند:
- لپتون های تو منفی
- نوترینو تو
فوتون ها:
فوتون ها جرم در حال سکونشان برابر صفر است و اسپینی برابر یک دارند.
گلوئون ها:
گلوئون ها جرم در حال سکونشان مساوی صفر است. و اسپینی مساوی یک دارند. گلوئون ها درون هادرون ها هستند ودر حالت آزاد مشاهده نشده اند .
بوزون ها:
- در فیزیک ذرات برهمکنش های ضعیف هسته ای نیز نقش مهمی ایفا می کنند اینها تنها اندرکشی هستند که می توانند شخصیت ذرات پایه را عوض کنند. و ضمن پیروی از قوانین بقای بارهای لپتونی و باریونی موجب تبدیل های متقابل آنها شود.
- ساز و کار نیروهای برهمکنش ضعیف هسته ای مدتهای مدید نظر پژوهشگران را بسوی خود جلب کرده بود. فرضیه ای مطرح شده است که مطابق آن این نیروها از تعادل نوع خاصی کوانتوم های میدان نیروی برهمکنش ضعیف هسته ای به نام بوزون ها ی میانی ناشی می شود.
- برخلاف گلوئون ها ، بوزون های میانی مثل فوتون ها باید در حالت آزاد وجود داشته باشند. نظریه امکان وجود ، سه تا از این بوزون های میانی را پیش بینی می کند.چند تا از این ذرات (بوزون های میانی) سرانجام در سال 1982 کشف شدند.
مباحث مرتبط با ذرات بنیادی: