|
|
| بنا به تعریف دیاژنز عبارتست از مجموعه تغییراتی که ضمن آن رسوب نرم در طی مراحل مختلف به سنگ سخت تبدیل می‌شود.
|
اطلاعات اولیه
دیاژنز کربناتها بیشتر در ارتباط با
کانیهای کربناته آراگونیت ،
کلسیت و
دولومیت است. ولیکن با سایر
کانیها ، نظیر
کوارتز ،
فلدسپات ،
رسها ،
فسفاتها ،
اکسیدهای آهن و (کانی سولفیدی|پسولفیدها)) و
تبخیری‌ها نیز ممکن است در ارتباط باشند. دیاژنز رسوبات کربناته در کف دریا شروع می‌شود. در حقیقت
فرآیندهای رسوبگذاری و
دیاژنتیکی ممکن است در یک زمان انجام شود.
سیمانی شدن فرآیند اصلی دیاژنتیکی است که یک
سنگ آهک سخت را از یک رسوب سست بوجود می‌آورد و اساسا در جایی که مقدار زیادی از سیّال درون حفره‌ای نسبت به فاز سیمان به حد فوق اشباع برسد انجام می‌شود.
دیاژنز بین جزر و مدی – بالای جزر و مدی
سیمانی شدن در منطقه بین جزر و مدی
ماسه‌های ساحلی سیمانی شده را بوجود می‌آورد که تحت عنوان
سنگ ساحل (beachrock) شناخته می‌شود. این سنگها از رسوب یکسانی مانند ماسه‌های ساحلی سست اطراف تشکیل شده‌اند. این ماسه‌ها معمولا آهکی هستند. اما ممکن است دارای اجزا اصلی یا حتی فراوانی از
مواد سیلیسمی آواری نیز باشند.
سیمانها در سنگهای ساحلی عصر حاضر آراگونیت و یا کلسیت با
منیزیم بالاست. آراگونیت بطور تیپیک به صورت حاشیه‌ای با ضخامت 10 تا 20میکرون از بلورهای کشیده‌ای ، که عمود بر سطوح دانه‌ها قرار گرفته‌اند، یافت می‌شوند. کلسیت با منیزیم بالا ، معمولا یک
سیمان میکرایتی تیره پوشاننده دانه‌ها یا پر کننده حفرات است که ممکن است پلتی باشد.
میکرایتی شدن دانه‌ها در سنگهای ساحلی فراوان است و رشته‌های کلسیتی شده موجودات میکروسکوپی نیز وجود دارند.
دیاژنز در نواحی دریایی کم‌عمق
دیاژنز کف دریا در نواحی دریایی کم‌عمق در عرض جغرافیایی کم ، بیشتر در ارتباط با سیمانی شدن و
میکرایتی شدن موجودات میکروسکوپی است. سیمانی شدن در نواحی با
انرژی بالا ، جائیکه آب دریا در رسوبات پمپ می‌شود، خیلی فراوان است. در حالیکه میکرایتی شدن در نواحی آرامتر آب ، نظیر
مردابهای پشت ریفی ، بسیار فراوان است. در نواحی آبهای کم‌عمق در عرض جغرافیایی بالاتر ، آب دریا نسبت به
غیر اشباع است و بنابراین رسوبگذاری غیر آبی سیمان انجام نمی‌شود.
سیمان دریایی در ریف‌ها
سیمان دریایی بطور وسیعی در
ریف‌ها گسترش می‌یابد.
مورفولوژی سیمان دارای تنوع زیادی است، اما
کانی شناسی آنها یا آراگونیت یا کلسیت با منیزیم بالاست. کلسیت با منیزیم بالا در برخی از ریف‌ها از آراگونیت فراوان‌تر است، اما در سایرین کمیابند. ته نشست سیمان در ریف‌ها منجر به تشکیل یک چارچوب سخت می‌شود. هر چند ریف‌ها نیز در معرض
فرسایش زیستی زیادی ، قرار می‌گیرند، به نظر می‌رسد که پراکندگی سیمانها در بسیاری از ریف‌ها در ارتباط با چرخش آب باشد. بطور کلی سیمانی شدن در طول حاشیه‌های به طرف
باد ، در جائیکه آب دریا بطور ثابت به داخل ریف‌ها پمپ می‌شود، بسیار شدید است.
دیاژنز رسوبات کربناته آبهای عمیق تر
رسوبات کربناته سیمانی شده از کف اقیانوس‌ها تا عمق 3500 متری ، که عمدتا از نواحی با رسوبگذاری کم ، نظیر
تپه‌های دریایی ، تختگاهها و
فلاتها هستند، بازیافت شده است. سنگهای آهکی عمدتا از
فرامینیفرهای پلانکتونیک ،
نرم‌تان و
کوکولیت‌ها ، و برخی از انواع کف‌ز‌یها تشکیل شده ، و توسط
میکرایت به هم متصل شده‌اند. رسوبگذاری سیمان کربناته در محیطهای آبهای عمیق تر عمدتا نشان دهنده نرخ رسوبگذاری خیلی آهسته است، که اجازه می‌دهد بین رسوب و آب دریا واکنش متقابل انجام شود.
کربنات کلسیم از آب دریا و
انحلال دانه‌های با پایداری کمتر در رسوب ، مشتق می‌شود. نوع سیمان ته نشین شده و مقدار
منیزیم آن توسط نرخ رسوبگذاری و
درجه حرارت آب تعیین می‌شود.
انحلال دانه‌های کربناته در کف دریاها
انحلال دانه‌های کربناته بر روی کف دریاهای کم‌عمق در عرضهای جغرافیایی بالاتر ، جائیکه آب دریا نسبت به فاز کربنات ، غیر اشباع است، انجام می‌شود. انحلال آراگونیت در کف دریا در سنگهای آهکی پلاژیک آبهای عمیق تر
مزوزوئیک فراوان است، این حالت عموما در جایی نشان داده می‌شود که در سرتاسر کف دریا
صدفهای آراگونیتی از بین رفته ، و
آمونیتها به صورت قالب پوشیده شده توسط موجودات چسبنده و اکسیدهای آهن و
منگنز باقی مانده‌اند.
مباحث مرتبط با عنوان
از آب دریا در هنگامی که امواج بالا و پایین رفتن جزر و مد آب دریا را در میان